भेंडी
जर आपल्या भागात तीव्र थंडी किंवा दंव पडत नसेल, तर नोव्हेंबर हा भेंडी लागवडीसाठी आदर्श काळ आहे. या काळात पेरलेली भेंडी जानेवारीच्या सुमारास बाजारात येते आणि त्यावेळी तिचा पुरवठा कमी असल्याने दर चांगले मिळतात. सध्या बाजारात भेंडीला प्रति किलो ८० ते १०० रुपये दर मिळतो.रोगप्रतिरोधक आणि सुधारित वाणांच्या वापरामुळे उत्पादन चांगले येते आणि दर्जाही उच्च राहतो. भेंडीचे पीक साधारण ५० ते ६० दिवसांत काढणीसाठी तयार होते, त्यामुळे शेतकऱ्यांना जलद उत्पन्न मिळते.
advertisement
झुचीनी
थंड हवामानात चांगली वाढणारी झुचीनी नोव्हेंबरमध्ये लागवड करण्यासाठी योग्य ठरते. हे पीक फक्त ३० ते ३५ दिवसांत फळ देण्यास सुरुवात करते, तर ४० ते ४५ दिवसांत कापणीसाठी तयार होते. त्यामुळे झुचीनी लागवड शेतकऱ्यांना जलद परतावा देणारा पर्याय आहे.
मोठ्या शहरांच्या किंवा महानगरांच्या आसपासच्या भागात पिवळी झुचीनी चांगली विकली जाते कारण तिची बाजारात जास्त मागणी आहे. तर ग्रामीण भागात आणि लहान शहरांजवळ हिरवी झुचीनी लोकप्रिय आहे. दोन्ही प्रकारांना प्रति किलो ६० ते ९० रुपये भाव मिळतो.
हिरवा वाटाणा
नोव्हेंबर हा हिरव्या वाटाण्याच्या लागवडीसाठी सर्वाधिक फायदेशीर काळ मानला जातो. या काळात पेरलेले वाटाणे डिसेंबरच्या अखेरीस किंवा जानेवारीत बाजारात येतात, जेव्हा पुरवठा मर्यादित असतो. त्यामुळे वाटाण्याचे दर इतर काळापेक्षा जास्त मिळतात.
सुधारित आणि रोगप्रतिरोधक वाण वापरल्यास उत्पादन आणि गुणवत्ता दोन्ही वाढतात. योग्य सिंचन आणि तणनियंत्रणामुळे शेतकऱ्यांना प्रति हेक्टर ७५ ते ९० क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळू शकते.
दरम्यान, नोव्हेंबर महिना शेतकऱ्यांसाठी अतिरिक्त उत्पन्नाचा हंगाम ठरत असतो. रिकाम्या शेतात भेंडी, झुचीनी आणि हिरवा वाटाणा यांसारख्या हंगामी भाज्यांची लागवड करून शेतकरी केवळ मातीचा उपयोगच वाढवत नाहीत, तर चांगल्या भावामुळे लाखोंचा नफा मिळवू शकतात.