पुणे - पितृपक्षाच्या संपूर्ण पंधरवाड्यामध्ये पूर्ण भक्ती आणि श्रद्धेने पितरांचे स्मरण करून त्यांचे श्राद्ध आणि पिंडदान केले जाते. पण पितृपक्षात काही खास तिथींना विशेष महत्त्व आहे. या महत्त्वाच्या तिथींवर, ज्या पितरांची मृत्यूची तारीख निश्चितपणे माहित नाही, अशा पितरांचे श्राद्ध केले जाते. पितृपक्षात 4 तिथी सर्वात महत्त्वाच्या मानल्या जातात. या विषयीची माहिती जाणून घेण्यासाठी ज्योतिषी राजेश जोशी यांच्याशी लोकल18 शी संवाद साधला.
advertisement
यावेळी त्यांनी सांगितले की, सर्वपितृ अमावस्येला पितृ मोक्ष अमावस्या आणि महालय, असेही म्हणतात. अविधवा (अहेव ) नवमी 25 सप्टे 2024 बुधवारी माता आपल्या मुलांच्या कल्याणासाठी आपले संपूर्ण जीवन अर्पण करतात. तिच्या हयातीत, ती आपल्या मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी दरवर्षी अनेक उपवास करते. आईच्या मृत्यूनंतर, नवमी तिथी तिची आठवण ठेवण्यासाठी आणि तिच्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी निवडण्यात आली आहे. या दिवशी आपल्या दिवंगत आईचे श्राद्ध केल्याने आई तुम्हाला आशीर्वाद देते आणि तुमच्या आयुष्यातील सर्व संकटे दूर होतात, असे ते म्हणाले.
पितृपक्ष एकादशी : पितृपक्षातील एकादशीला इंदिरा एकादशी म्हणतात, आणि शास्त्रात तिचे विशेष महत्त्व मानले जाते. पितृ पक्षातील एकादशी शुक्रवार 27 सप्टेंबर 2024 ला आहे. या दिवशी व्रत केल्याने आपल्या पूर्वजांच्या आत्म्यांना पुढील लोकात शांती आणि समाधान मिळते. या दिवशी ब्राह्मणांना अन्नदान करून दानधर्म केल्याने यमलोकात जावे लागत नाही. त्याचबरोबर तुमच्या पूर्वजांना मुक्ती मिळते. पितृ पक्षातील एकादशीला भगवान विष्णूची पूजा करण्यासोबतच पितरांचे स्मरण पूर्ण भक्तिभावाने करावे.
ड्रायव्हिंगपासून ड्रॅगनपर्यंत, बीडचा शेतकरी मालामाल, वर्षाला कमावतोय 11 लाखांचं उत्पन्न, VIDEO
चतुर्दशी श्राद्ध : पितृपक्षात चतुर्दशीचे श्राद्ध अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. या दिवशी अकाली मृत्यू झालेल्यांचे श्राद्ध करण्याचे शास्त्रात सांगितले आहे. शनिवार 21 सप्टेंबर 2024 चतुर्दशी श्राद्ध आहे. काही लोकांचा लहान वयातच कोणत्या ना कोणत्या आजाराने किंवा अपघाताने मृत्यू होतो, त्यांचे श्राद्ध चतुर्दशीच्या दिवशी केले जाते. खून, आत्महत्या किंवा इतर कोणत्याही अपघातामुळे अकाली मृत्यू झालेल्यांचे श्राद्ध चतुर्दशीच्या दिवशी केले जाते. या चतुर्दशीला घायाळ चतुर्दशी असेही म्हणतात. चतुर्दशीच्या संदर्भात, महाभारतातील अनुशासन पर्वात भीष्म पितामहांनी युधिष्ठिराला सांगितले आहे की, चतुर्दशीच्या दिवशी नैसर्गिकरित्या मरणाऱ्यांचे श्राद्ध न करता ते सर्वपित्री अमावस्येच्या दिवशी करावे.
सिंधुदुर्गच्या आंबोली गावात रानफुलांचा बहर, सुंदर अन् तितकंच सुगंधित असं दृश्य, VIDEO
सर्वपित्री अमावस्या: सर्वपित्री अमावस्या हा पितृपक्षाचा शेवटचा दिवस असून या दिवशी पृथ्वीवर आलेले पूर्वज परत जातात. यावर्षी सर्वपित्री अमावस्या 2 ऑक्टोबर 2024 बुधवारी आहे. या दिवशी ज्यांची मृत्यू तारीख माहित नाही, अशा लोकांचे श्राद्ध केले जाते. विस्मृतीत गेलेल्या पितरांच्या आत्म्याला तृप्त करण्यासाठी या दिवशी श्राद्ध केले जाते, असे शास्त्रात सांगितले आहे. या दिवशी किमान 5 ब्राह्मणांना घरी बोलावून अन्नदान करावे व त्यांना दान देऊन आदरपूर्वक निरोप द्यावा. याला महालय श्राद्ध असेही म्हणतात. या दिवशी पितरांचे स्मरण करून संध्याकाळी दक्षिण दिशेला मोहरीच्या तेलाचा दिवा लावावा. असे केल्याने पूर्वजांना त्यांच्या पुढच्या जन्मात अंधकाराचा मार्ग राहत नाही आणि ते सुखी होऊन मुलांना आशीर्वाद देतात, असे म्हणतात.
पितृपक्षातील श्राद्धाचे प्रकार -
18 सप्टेंबर बुधवार प्रतिपदा श्राध्द
19 सप्टेंबर गुरुवार द्वितीया श्राध्द
20 सप्टेंबर शुक्रवार तृतिया श्राध्द
21 सप्टेंबर शनिवार भरणी श्राध्द, चतुर्थी श्राध्द, पौर्णिमा श्राध्द
22 सप्टेंबर रविवार पंचमी- षष्ठी श्राध्द
23 सप्टेंबर सोमवार सप्तमी श्राध्द
24 सप्टेंबर मंगळवार अष्टमी श्राध्द,मध्याष्टमी श्राध्द, पौर्णिमा श्राध्द
25 सप्टेंबर बुधवार अविधवा नवमी, नवमी श्राध्द
26 सप्टेंबर गुरुवार दशमी श्राध्द
27 सप्टेंबर शुक्रवार एकादशी श्राध्द
29 सप्टेंबर रविवार संन्यासिनां महालय, द्वादशी श्राध्द, पौर्णिमा श्राध्द
30 सप्टेंबर सोमवार त्रयोदशी श्राध्द
1 ऑक्टोबर मंगळवार शस्रादिहत पितृश्राध्द, चतुर्दशी श्राध्द
2 ऑक्टोबर बुधवार अमावास्या श्राध्द, सर्वपितृ अमावास्या
सूचना - ही माहिती ज्योतिषांशी साधलेल्या संवादावर आधारित आहे. ही माहिती सार्वजनिक आहे. वैयक्तिक सल्ला नाही. याबाबत लोकल18 कोणताही दावा करत नाही.