शोभेची दारू म्हणजे काय?
शोभेची दारू म्हणजे आकाशात उडवली जाणारी फटाके किंवा आकाशदीप, ज्यामुळे रंगीबेरंगी प्रकाश, आवाज आणि दृश्य तयार होतात. ती साधारणतः बारूद, विविध धातूंचे रसायन आणि रंगद्रव्ये यांच्या मिश्रणातून बनवली जाते. जसे की,
तांबे : निळसर रंग
सोडियम : पिवळसर रंग
स्ट्रॉन्शियम : लाल रंग
बॅरियम : हिरवा रंग
advertisement
या रसायनांच्या ज्वलनामुळे आकाशात सुंदर रंगीत झोत दिसतात. त्यामुळे शोभेची दारू प्रामुख्याने फटाके, रॉकेट, अनार, चकरी, भुईचक्र, फुलबाजे अशा विविध स्वरूपात बाजारात उपलब्ध असते.
दसरा-दिवाळीत मागणी का वाढते?
परंपरा आणि सणासुदीचा आनंद
दसऱ्यानंतर दिवाळी हा भारतातील सर्वात मोठा उत्सव मानला जातो. "प्रकाशाचा सण" म्हणून दिवाळीत दिव्यांसोबतच फटाके फोडण्याची प्रथा आहे. यामुळे शोभेच्या दारूची मागणी वाढते.
सोशल वातावरण
दिवाळीत कुटुंब, नातेवाईक आणि मित्र एकत्र जमून फटाके फोडतात. लहानांपासून मोठ्यांपर्यंत सगळ्यांमध्ये एक वेगळाच आनंद अनुभवता येतो.
बाजारातील आकर्षण
या काळात दुकानदार फटाक्यांचे विशेष स्टॉल्स लावतात. "नवीन कलेक्शन", "डिस्काउंट ऑफर" अशा जाहिरातीमुळे ग्राहकांची उत्सुकता वाढते.
सांस्कृतिक परंपरा
दसर्‍याला "सुवर्णसंध्या" मानून काही ठिकाणी रथयात्रा, मिरवणुका काढल्या जातात. त्या वेळी आकाशात उडवलेली शोभेची दारू वातावरणाला अधिक रंगतदार बनवते.
सुरक्षिततेचा प्रश्न
शोभेची दारू ही जितकी आकर्षक आहे तितकीच धोकादायकही ठरू शकते. चुकीच्या वापरामुळे अपघात होऊ शकतात. त्यासाठी काही नियम पाळणे गरजेचे असते. जसे की, मुलांनी मोठ्यांच्या देखरेखीखालीच फटाके फोडावेत. पाण्याची बादली किंवा अग्निशामक साधन जवळ ठेवावे. गर्दीच्या ठिकाणी रॉकेट किंवा आकाशकंदील सोडू नयेत.
पर्यावरणीय दुष्परिणाम
शोभेची दारू मोठ्या प्रमाणात वापरल्याने वायू प्रदूषण आणि ध्वनी प्रदूषण वाढते. लहान मुलं, वृद्ध, आजारी लोक आणि पक्षी-प्राण्यांवर त्याचा नकारात्मक परिणाम होतो. म्हणून गेल्या काही वर्षांपासून ग्रीन क्रॅकर्स किंवा पर्यावरणपूरक फटाके यांना प्रोत्साहन दिलं जात आहे.
शोभेची दारू ही केवळ एक वस्तू नसून भारतीय सणांच्या आनंदाचा आणि परंपरेचा अविभाज्य भाग आहे. दसरा आणि दिवाळीच्या काळात तिची मागणी नेहमीच वाढते. मात्र या सोबत सुरक्षितता आणि पर्यावरणाची काळजी घेणेही तितकेच महत्त्वाचे असते.