या समस्यांमुळे लहान मुले, वृद्ध आणि ज्यांची रोगप्रतिकारशक्ती कमजोर आहे अशा लोकांना जास्त त्रास होतो. जेव्हा डायरिया किंवा उलटी होते, तेव्हा शरीरातील आवश्यक पाणी आणि खनिजे वेगाने बाहेर पडायला लागतात, ज्यामुळे डिहायड्रेशन होते. डिहायड्रेशन ही एक गंभीर स्थिती असू शकते, ज्यामुळे चक्कर येणे, थकवा, कमी लघवी होणे आणि बेशुद्ध होणे यासारख्या समस्या येतात. अशा परिस्थितीत एक साधा उपाय - ORS (ओरल रिहायड्रेशन सोल्युशन) जीव वाचवणारा ठरू शकतो.
advertisement
ORS कधी द्यायला सुरुवात करावी?
बालरोग तज्ञांच्या मते, डायरिया सुरू होताच आणि रुग्ण वारंवार शौचालयात जात असल्यास किंवा खालीलपैकी कोणतीही लक्षणे दिसल्यास ORS लगेच सुरू करावे...
- तोंड कोरडे पडणे
- वारंवार तहान लागणे
- लघवी कमी होणे
- डोळ्यांखाली काळी वर्तुळे येणे
- अश्रू न येता लहान मुलांचे रडणे
- वृद्धांमध्ये अशक्तपणा आणि गोंधळ
- चक्कर किंवा थकवा
ORS शरीरातील गमावलेले इलेक्ट्रोलाइट्स आणि पाण्याची जागा घेते, ज्यामुळे रुग्णाची स्थिती गंभीर होण्यापासून वाचते.
ORS किती प्रमाणात द्यावे?
ORS चे प्रमाण वय आणि स्थितीनुसार बदलते. डॉक्टरांच्या मते...
- 2 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी : प्रत्येक वेळी शौचाला गेल्यावर अर्धा कप (50–100 मिली)
- 2 ते 10 वर्षांच्या मुलांसाठी : प्रत्येक वेळी 1 कप (100-200 मिली)
- किशोर आणि प्रौढांसाठी : प्रत्येक वेळी 1 मोठा कप (200-250 मिली)
- वृद्धांसाठी : वारंवार कमी प्रमाणात
- रुग्णाला उलटी होत असली तरी घाबरू नका. दर 5 ते 10 मिनिटांनी 1 घोट ORS देत रहा.
ORS कसे तयार करावे?
जर तुम्ही बाजारातून ORS पॅकेट खरेदी करत असाल, तर त्याचा वापर असा करा. 1 लिटर उकळलेल्या किंवा फिल्टर केलेल्या पाण्यात 1 ORS पॅकेट (20 ग्रॅम) मिसळा. चांगले मिसळून घ्या. 24 तासांच्या आत याचा वापर करा. जर तुमच्याकडे ORS पॅकेट नसेल, तर तुम्ही घरीही हे द्रावण बनवू शकता...
घरी ORS द्रावण कसे बनवायचे
- 1 लिटर स्वच्छ आणि उकळून थंड केलेले पाणी घ्या.
- त्यात 6 चमचे साखर आणि अर्धा चमचा मीठ टाका.
- साखर आणि मीठ पूर्णपणे विरघळेपर्यंत चांगले ढवळा.
कसे द्यावे : प्रत्येक लूज मोशन किंवा उलटीनंतर हे द्रावण रुग्णाला कमी प्रमाणात देत रहा. यामुळे शरीरातील पाणी आणि इलेक्ट्रोलाइट्स पुन्हा भरले जातील आणि डिहायड्रेशन टाळता येईल.
डॉक्टरांकडे कधी जाणे आवश्यक आहे?
जर डायरिया सौम्य असेल, तर तो ORS ने नियंत्रित होऊ शकतो. पण जर लक्षणे गंभीर असतील, तर उशीर करू नका.
- डायरिया सलग 2 दिवसांपेक्षा जास्त काळ राहिल्यास.
- 8 तास लघवी झाली नसल्यास.
- वारंवार उलटी होत असल्यास.
- खूप जास्त अशक्तपणा किंवा बेशुद्धी.
- भूक न लागणे, मळमळ.
डॉक्टरांचे म्हणणे आहे की, अशी लक्षणे आपत्कालीन स्थिती दर्शवू शकतात. अशा परिस्थितीत, लवकरात लवकर डॉक्टरांशी संपर्क साधा.
घरी काळजी घेण्यासाठी टिप्स
ORS सोबतच पावसाळ्यात काळजी घेणेही आवश्यक आहे.
- फक्त स्वच्छ आणि उकळलेल्या पाण्यानेच ORS तयार करा.
- रुग्णाला थंड आणि हवेशीर ठिकाणी ठेवा.
- कोल्ड्रिंक्स, गोड पेये, सोडा इत्यादी देऊ नका.
- खिचडी, दही-भात, केळी यांसारखे हलके अन्न द्या.
- नारळ पाणी, लिंबू पाणी किंवा मीठ आणि साखर मिसळलेली ताक द्या.
- जास्तीत जास्त द्रव पदार्थ प्या.
ORS का आवश्यक आहे?
अनेकदा आपण डायरियाला हलक्यात घेतो, पण हा निष्काळजीपणा गंभीर स्थितीला कारणीभूत ठरू शकतो. शरीरात पाणी आणि क्षारांची कमतरता झाल्यामुळे हृदय, किडनी आणि अगदी मेंदूवरही परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे ORS फक्त एक द्रावण नाही, तर तुमच्या आरोग्याचे रक्षक आहे.
हे ही वाचा : Mark On Nail : नखांवर दिसतेय सफेद रेष? फक्त कॅल्शियमची कमी नाही, डॉक्टरांनी सांगितलं 'हे' असू शकतं कारणं
हे ही वाचा : डोकेदुखीला घेऊ नका हलक्यात! 'या' लक्षणांकडे चुकूनही करू नका दुर्लक्ष, अन्यथा होऊ शकतो 'हा' गंभीर आजार!