सावधान! तुमच्या घरातील WiFi राउटर तुमची 'जासूसी' करतंय का? नवीन संशोधनाने वाढवली चिंता

आजच्या डिजिटल युगात, वाय-फाय (Wi-Fi) राउटर हे आपल्या घराची आणि ऑफिसची अनिवार्य गरज बनले आहेत. इंटरनेटशिवाय जीवन कल्पना करणेही आजकाल कठीण आहे. पण ज्या डिव्हाईसवर आपण इतका विश्वास ठेवतो, तेच डिव्हाईस आपल्या खाजगी आयुष्यात (Privacy) डोकावू शकते, याची कल्पना तुम्ही केली आहे का? तुम्हाला कदाचित यावर विश्वास बसणार नाही पण हे खरं आहे. कॅमेरापेक्षाही जास्त तुमचा वायफाय तुमची जासुसी सर्वात जास्त करतं.

तुमच्या घरात, ऑफिसमध्ये किंवा आवडत्या कॅफेमध्ये लावलेले हे वाय-फाय राउटर आता फक्त इंटरनेट सिग्नल देत नाहीत, तर ते एका अत्याधुनिक सीसीटीव्ही (CCTV) कॅमेऱ्याप्रमाणे काम करू शकतात, असा धक्कादायक दावा एका आंतरराष्ट्रीय संशोधनातून समोर आला आहे.

तुम्ही तुमच्या खोलीत उभे आहात की बसलेले, किती लोक एकत्र बसले आहेत, किंवा तुम्ही कसे चालत आहात या सर्व गोष्टींची अचूक माहिती वाय-फाय राउटरला मिळू शकते. सर्वात धक्कादायक बाब म्हणजे, तुमच्याकडे कोणताही मोबाईल, लॅपटॉप किंवा वाय-फायशी जोडलेले डिव्हाईस नसतानाही हे सर्व घडणे शक्य आहे. काही आठवड्यांपूर्वी जर्मनीतील कार्लस्रूहे इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (KIT) च्या संशोधकांनी एक अभ्यास प्रकाशित केला. यामध्ये त्यांनी सिद्ध केले की वाय-फाय राउटरच्या मदतीने लोकांची उपस्थिती आणि हालचाल ओळखणे (Real-time Identification) शक्य आहे.

रहस्य काय आहे?प्रोफेसर थॉर्स्टन स्ट्रूफ (Thorsten Strufe) या संशोधन टीमचे सदस्य आहेत. त्यांनी सांगितले की, जेव्हा एखादी व्यक्ती रेडिओ लहरींमधून (Radio Waves) जाते, तेव्हा या लहरींमध्ये सूक्ष्म बदल होतात. या बदलांचा डेटा वापरून, राउटर त्या व्यक्तीची 'इमेज' (Image) तयार करू शकते. सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यात जसा स्पष्ट फोटो दिसतो, तसा फोटो वाय-फायमध्ये दिसत नाही, परंतु व्यक्तीच्या हालचालीचा अचूक मागोवा घेतला जातो.

लोकांचा 'मागोवा' कसा लागतो?या आधुनिक तंत्रज्ञानाचे मूळ सध्याच्या वाय-फाय राऊटरमध्ये आहे. आधुनिक वाय-फाय राउटर सिग्नलची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी बीमफॉर्मिंग फीडबॅक इन्फोर्मेशन नावाचा डेटा वापरतात. KIT च्या टीमने शोधून काढले की, हा 'BFI' डेटा वापरून लोकांची उपस्थिती आणि हालचाल ओळखता येते. प्रोफेसर स्ट्रूफ यांनी म्हणूनच या यंत्रणेला 'रेडिओ वेव्ह्सवर चालणारा कॅमेरा' असे म्हटले आहे, कारण तो प्रकाशाच्या लहरींऐवजी (Light Waves) रेडिओ लहरींवर काम करतो.

हे तंत्रज्ञान तुमच्या खासगी आयुष्यासाठी धोकादायक का आहे?संशोधक टीममधील एका सदस्याने स्पष्ट केले की, या तंत्रज्ञानाचा वापर गुप्त पाळत ठेवण्यासाठी होऊ शकतो. उदाहरणार्थ: जर एखादी व्यक्ती वाय-फाय नेटवर्क असलेल्या कॅफेच्या समोरून रोज जात असेल, तर त्या व्यक्तीच्या नकळत त्याची उपस्थिती आणि हालचाल रेकॉर्ड केली जाऊ शकते.

आजकाल प्रत्येक सार्वजनिक आणि खासगी ठिकाणी वाय-फाय राउटर उपलब्ध असल्याने, हे तंत्रज्ञान एक मोठे 'पाळत नेटवर्क' बनू शकते. सरकार किंवा कंपन्या या डेटाचा वापर नागरिकांच्या सवयी, दिनचर्या किंवा वैयक्तिक माहिती गोळा करण्यासाठी करू शकतात, ज्यामुळे लोकांच्या खासगीपणाला मोठा धोका निर्माण होतो. म्हणूनच, पुढील वेळी जेव्हा तुम्ही तुमच्या वाय-फाय राउटरकडे पाहाल, तेव्हा तुम्हाला आठवण होईल की हे केवळ इंटरनेट डिव्हाईस नसून, ते एक संभाव्य 'जासूस' देखील असू शकते.