अमेरिकेतून आलेल्या धक्कादायक दाव्याने जगभरात खळबळ, लसीमुळे मुलांचा मृत्यू? लसीच्या साइड इफेक्टने तज्ज्ञही थक्क

कोरोनाच्या काळात ज्याच्यावर लाखो जीव वाचवल्याचा श्रेय दिलं गेलं, त्या कोरोना लसीबाबत पुन्हा एकदा मोठा वाद निर्माण झाला आहे. आरोग्य तज्ज्ञ आधीपासूनच मान्य करतात की लसीनंतर काही तात्पुरते साइड इफेक्ट्स दिसू शकतात. जसे ताप, थकवा, अंगदुखी. पण हे ना जीवघेणे असतात, ना भविष्यात जीवाला धोका पोहोचवणारी स्थिती निर्माण करतात.

advertisement

मात्र आता वैज्ञानिकांच्या हातात आलेली नवी माहिती या सामान्य साइड इफेक्टपासून खूप वेगळी आणि धक्कादायक आहे. अमेरिकेतील एक प्रमुख लस अधिकारी विनय प्रसाद यांनी एका मेमोमध्ये दावा केला आहे की कोविड लसीमुळे किमान 10 मुलांचा मृत्यू झाला. हा मेमो शुक्रवारी कर्मचार्‍यांना पाठवण्यात आला. त्यात म्हटलं आहे की हे मुलं ७ ते १६ वयोगटातील होती आणि मृत्यू 2021 ते 2024 दरम्यान झाले.

हे सर्व डेटा VAERS (Vaccine Adverse Event Reporting System) मधून घेतले गेले आहेत. जिथे कोणीही स्वतःहून काहीही रिपोर्ट करू शकतो. पण सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे, या मेमोमध्ये या मृत्यूंचा कोणताही पुरावा, वैद्यकीय दस्तऐवज किंवा कारण देण्यात आलेलं नाही. प्रसाद यांनी असा दावा केला की “FDA पहिल्यांदाच मान्य करणार आहे की कोविड लसीमुळे अमेरिकन मुलांचा मृत्यू झाला.”

तज्ज्ञांमध्ये चिंतेचे सावट

हा दावा बाहेर येताच अनेक आरोग्य तज्ज्ञांनी तीव्र प्रतिक्रिया दिली. त्यांचे म्हणणे आहे की पुरावा न देता अशाप्रकारे गंभीर आरोप करणे धोकादायक आणि दिशाभूल करणारे आहे. प्रसाद यांनी लसीसंबंधी नियमांमध्ये मोठे बदल करण्याचेही संकेत दिले आहेत. तेही कोणतेही बाह्य पुनरावलोकन किंवा वैज्ञानिक डेटा न देता. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की यामुळे फ्लू लसीसारख्या आवश्यक लसीही धोक्यात येऊ शकतात आणि लोकांचा लसीवरचा विश्वास ढासळू शकतो.

असा दावा मी कधीच पाहिला नाही – माजी CDC अधिकारी

CDC चे माजी अधिकारी डॅन जर्निगन म्हणाले, मी माझ्या कारकिर्दीत असं कधीच पाहिलं नाही. लसीचे तज्ज्ञ पॉल ऑफिट यांचे म्हणणे आहे की, अशा मोठ्या दाव्यांसाठी ठोस वैज्ञानिक पुरावे आवश्यक असतात. मेमोमध्ये मायोकार्डायटिसचा उल्लेख आहे. जो कोविड लसीचा दुर्मीळ साइड इफेक्ट मानला जातो, पण तज्ज्ञ स्पष्ट करतात की कोविड संसर्ग झाल्यास मायोकार्डायटिसचा धोका लसीपेक्षा खूप अधिक असतो.

VAERS म्हणजे काय? आणि ते पुरावा का नसतो?

तज्ज्ञ सांगतात की VAERS हा डेटा फक्त रिपोर्टिंग सिस्टम आहे, वैज्ञानिक पुरावा नाही. कोणतीही व्यक्ती स्वतःहून तिथे नोंद करू शकते. even causal link नसतानाही.

मृत्यू किंवा गंभीर साइड इफेक्ट्स तपासण्यासाठी VSD (Vaccine Safety Datalink) सारखे विश्वासार्ह डेटाबेस वापरले जातात. ट्रेसी बेथ होएग या प्रकरणाची तपासणी करत आहेत. प्रसाद यांनी मृत्यूंच्या संख्येला कमी दाखवलं गेलं आहे, खरी संख्या अधिक आहे. असा दावा केला. मात्र त्यासाठीही कोणताही ठोस पुरावा दिलेला नाही. त्यांनी FDA कमिश्नर मार्टी मकार्य यांना हे प्रकरण उचलल्याबद्दल श्रेयही दिलं आहे.

नियमांमध्ये मोठ्या बदलांचे संकेत

प्रसाद यांनी म्हटलं आहे की, भविष्यात कोणत्याही लसीला मंजुरी मिळण्यासाठी Randomized ट्रायल अनिवार्य केले जातील. प्रत्येक वर्षी फ्लू लसीसाठी नवे ट्रायल करणे अशक्य होईल. एकाचवेळी अनेक लसी देण्याच्या नियमांत बदल होऊ शकतात. MMR लसीबद्दलही अस्पष्ट उल्लेख केला गेला, पण ती चालू राहील की नाही याबद्दल स्पष्टता नाही.

तज्ज्ञ डॉरिट रीस म्हणतात की, अशा नियमांमुळे लसींची उपलब्धता उशीर होईल आणि आरोग्य यंत्रणा अडचणीत येईल.