FSB च्या एका विशेष युनिटने चीनला ‘शत्रू’ मानले आहे आणि रशियासाठी मोठा धोका असल्याचे म्हटले आहे. न्यूयॉर्क टाइम्सच्या अहवालानुसार, आठ पानी गुप्त दस्तऐवजनुसार FSB ला वाटते की चीन रशियाची लष्करी रहस्ये चोरण्याचा प्रयत्न करत आहे. चीन रशियन वैज्ञानिकांना फूस लावून त्यांच्या मदतीने लष्करी तंत्रज्ञान मिळवू पाहत आहे. तसेच तो युक्रेनमध्ये चालू असलेल्या युद्धाची गुप्तहेरगिरी करत आहे जेणेकरून पाश्चिमात्य शस्त्रे आणि युद्ध युक्तीबद्दल माहिती मिळवता येईल.
advertisement
ही धक्कादायक माहिती अशा वेळी आली आहे जेव्हा रशिया भारताला आवाहन करत आहे की चीनसोबतची मैत्री मजबूत केली पाहिजे. नुकतेच रशियाचे परराष्ट्र मंत्री सर्गेई लावरोव यांनी रशिया-चीन-भारत या गटाला पुन्हा सक्रिय करण्याची गरज सांगितली होती.
सीमा आणि आर्क्टिकमधील चिंता
FSB ला भीती आहे की चीन रशियाच्या जमिनीवर दावा करण्याची योजना आखत आहे. काही चिनी तज्ज्ञ रशियाच्या पूर्वेकडील भागात प्राचीन चिनी इतिहासाचा शोध घेत आहेत, ज्यामुळे भविष्यात सीमावाद होऊ शकतो. त्याशिवाय चीन आर्क्टिक भागात खाण कंपन्यांच्या आणि विद्यापीठांच्या माध्यमातून गुप्तहेरगिरी करत आहे.
दस्तऐवजात असे नमूद आहे की 2022 मध्ये युक्रेनवर हल्ला करण्याच्या तीन दिवस आधी FSB ने ‘एंटेंटे-4’ नावाचा एक विशेष प्रकल्प सुरू केला. याचा उद्देश चिनी गुप्तहेरांना रोखणे होता. संस्थेने आपल्या अधिकाऱ्यांना चिनी मेसेजिंग अॅप वीचॅटवर लक्ष ठेवण्याचा आणि रशियन लोकांना सतर्क करण्याचा आदेश दिला की चीन त्यांचा गैरफायदा घेत आहे.
चीनचा आधार
हे दस्तऐवज दाखवतात की जरी रशियाला चीनवर विश्वास नसेल, तरी त्याला चीनची गरज आहे. युक्रेन युद्धानंतर रशियावर अनेक प्रकारचे निर्बंध लादले गेले आहेत. पण चीनच्या मदतीने त्याची अर्थव्यवस्था चालू आहे. चीन रशियन तेलाचा मोठा खरेदीदार आहे. बदल्यात तो संगणक चिप्स, सॉफ्टवेअर आणि लष्करी उपकरणे देतो. दोन्ही देश चित्रपटांपासून ते अवकाश क्षेत्रात एकत्र काम करू इच्छित आहेत. पण FSB चे म्हणणे आहे की काळजी घेणे आवश्यक आहे.
दोन्ही बाजूंनी संशय
दस्तऐवज दर्शवतात की चीनही रशियावर विश्वास ठेवत नाही. रशियामधून परतणाऱ्या चिनी एजंट्सची तीव्र तपासणी केली जाते. ज्यात पॉलीग्राफ टेस्टही समाविष्ट आहे. चीनमध्ये शिकणाऱ्या 20,000 रशियन विद्यार्थ्यांवर लक्ष ठेवले जाते. रशियाला वाटते की चीन त्याच्या कमकुवतपणाचा फायदा घेण्याचा प्रयत्न करत आहे. तरीही पुतिन चीनसोबतचे संबंध अधिक दृढ करण्याच्या भूमिकेत आहेत.