Women Farmer : कृषी क्षेत्रात मोलाचे योगदान देणाऱ्या 5 महिला शेतकरी तुम्हाला माहीत आहेत का?

समाजाची महिलांबद्दलची विचारसरणी मोडीत काढणाऱ्या बिहारच्या राजकुमारी देवी म्हणजेच शेतकरी मावशी. त्यांना मावशी म्हणून ओळखले जाते. आज लाखो महिलांसाठी प्रेरणास्त्रोत आहेत. शेतकरी मावशी ही गावातील एक स्त्री आहे जी घरातील काम सांभाळण्यासोबतच आपल्या पतीसोबत शेत आणि कोठारांची देखभाल करते. तिने जुन्या पद्धतीने शेती करायला सुरुवात केली, पण आज त्यांनी नवीन तंत्राने शेती करून नफा कमवत आहे. मावशी त्यांच्या शेतात पिकवलेल्या भाज्यांपासून लोणची, जाम आणि चिप्स बनवतात आणि देशभरात विकतात आणि त्यांच्या गावातील महिलांना प्रशिक्षणही देतात. समाजातील महिलांसाठी आदर्श बनलेल्या शेतकरी काकूंचा भारत सरकारने पद्मश्री पुरस्काराने गौरव केला आहे.

झारखंडमधील या महिला शेतकऱ्याला लोक 'लेडी टारझन' या नावानेही ओळखतात. जमुना तुडू यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य जंगलांच्या नावावर समर्पित केले असून त्यांच्यासोबत इतर महिलांचाही समावेश आहे. गेल्या 20 वर्षांपासून, जमुना तुडू झारखंडमधील सुमारे 300 गावांमधील 50 एकरहून अधिक जंगलात नवीन जीवन जगत आहे. वन आणि पर्यावरणाच्या संवर्धन आणि संवर्धनात त्यांनी दिलेले योगदान कौतुकास्पद आहे. झारखंडला अधिक हिरवे बनवल्याबद्दल सरकारने त्यांना पद्मश्री पुरस्कारानेही सन्मानित केले आहे.

मेघालयातील पश्चिम जैंतिया हिल्स येथील एक यशस्वी महिला शेतकरी कमला पुजारी सेंद्रिय हळदीची लागवड करण्यासाठी ओळखल्या जातात. त्या फक्त स्वतः हळदीची लागवड करत नाही, तर आजूबाजूच्या गावातील महिलांनाही त्यात सहभागी करून घेते. हळदीची लागवड करून त्यावर प्रक्रिया करून ते केवळ महिलांना स्वावलंबी बनवत नाहीत तर इतर शेतकऱ्यांनाही प्रोत्साहन देत आहेत. हळदीच्या सेंद्रिय शेतीतून त्यांनी देश-विदेशात नाव तर कमावलेच, पण 800 हून अधिक महिला शेतकऱ्यांना प्रशिक्षणही दिले आहे. त्यांच्या समाजातील योगदानाबद्दल सरकारने त्यांना पद्मश्री पुरस्कारानेही सन्मानित केले आहे.

राहीबाई यांना भारताची बीज माता देखील म्हटले जाते. महाराष्ट्रातील राहीबाई सोमा पोपेरे यांनी स्वदेशी बियाणांचे जतन करून आपल्या घरात बियाणे बँक तयार केली आहे. ती तिच्या बँकेत गोळा केलेले बियाणे शास्त्रज्ञ आणि शेतकऱ्यांना देते आणि 35,000 शेतकऱ्यांना रसायनांशिवाय सेंद्रिय शेती करण्याचे प्रशिक्षणही देते. राहीबाईंनी संवर्धन केलेल्या बियांपासून आज 32 पिके घेतली जात आहेत. सरकारने त्यांच्या शेतीतील योगदानाचे कौतुक केले आणि त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित केले.

अमरजीत कौर यांना हरियाणातील शेतकरी कन्या म्हणून ओळखले जाते. त्यांच्या वडिलांच्या ढासळत्या प्रकृतीमुळे त्यांना शेती करण्यास प्रोत्साहन मिळाले. पीक पेरण्यापासून ते कापणी आणि बाजारात विकण्यापर्यंतची सर्व कामे अमरजीत कौर स्वतः करतात. त्या ट्रॅक्टर चालवतात आणि त्या कुटुंबाची जबाबदारीही उचलतात. आज केवळ हरियाणातच नाही तर देशभरातील लोक अमरजीत कौर यांना लेडी किसान म्हणून ओळखतात.