कोणत्या उपाय योजना केल्यास सोयाबीन पिकाला मिळेल जास्त भाव? एक्स्पर्टने सविस्तर सांगितलं
- Published by:Ajit Bhabad
Last Updated:
Agriculture News : भारतातील तेलबिया पिके, विशेषतः सोयाबीन, हे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाचे महत्त्वाचे साधन राहिले आहे. मात्र यंदा सोयाबीन उत्पादकांचा उत्साह लक्षणीयरीत्या कमी झाल्याचे चित्र दिसत आहे.
मुंबई : भारतातील तेलबिया पिके, विशेषतः सोयाबीन, हे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाचे महत्त्वाचे साधन राहिले आहे. मात्र यंदा सोयाबीन उत्पादकांचा उत्साह लक्षणीयरीत्या कमी झाल्याचे चित्र दिसत आहे. उपलब्ध आकडेवारीनुसार, गेल्या वर्षीच्या तुलनेत यंदा सोयाबीनखालील क्षेत्रात 5 टक्क्यांहून अधिक घट झाली आहे. या घटेमुळे केवळ शेतीचे उत्पादनच कमी झालेले नाही तर शेतकऱ्यांचे आणि देशाच्या एकूणच उत्पन्नावर त्याचा परिणाम होऊ लागला आहे.
खाद्यतेल आयातीवरील अवलंबित्व
भारत हा जगातील सर्वात मोठा खाद्यतेल आयातदार देश आहे. आजही देशाच्या गरजेपैकी 60 टक्क्यांहून अधिक तेल आयात केले जाते. पंतप्रधान आणि इतर वरिष्ठ नेते स्वावलंबनावर भर देत असले तरी वास्तव वेगळे आहे. परदेशातून स्वस्त दरात उपलब्ध होणाऱ्या तेलांमुळे भारतीय शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनाला बाजारभाव मिळत नाही. परिणामी अनेक शेतकरी सोयाबीन लागवडीपासून हळूहळू दूर जाऊ लागले आहेत.
advertisement
एमएसपी असूनही शेतकऱ्यांना तोटा
सोयाबीनसाठी यावर्षी किमान आधारभूत किंमत (एमएसपी) 5,328 रुपये प्रति क्विंटल निश्चित करण्यात आली आहे. तरीही बाजारात शेतकऱ्यांना त्याचा लाभ मिळू शकलेला नाही. आयात शुल्कातील कपात आणि स्वस्त पर्याय सहज उपलब्ध असल्याने सोयाबीन तसेच त्यापासून बनणारे तेल आणि केक यांच्या किंमतींवर सातत्याने दबाव राहिला आहे.
वाढता सरकारी खर्च
तज्ञांच्या मते, पुढील काळात सरकारला सोयाबीन खरेदीसाठी मोठा खर्च करावा लागू शकतो. यावर्षी जर मोठ्या प्रमाणावर खरेदी झाली, तर 5,000 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त खर्च होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे दीर्घकाळासाठी ही पद्धत शाश्वत राहील का, की सरकारने नवे धोरण स्वीकारावे, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.
advertisement
शेतकऱ्यांच्या मागण्या
सोयाबीन प्रोसेसर्स असोसिएशन ऑफ इंडिया (सोपा) चे कार्यकारी संचालक डी. एन. पाठक यांनी सरकारसमोर दोन महत्त्वाच्या मागण्या मांडल्या आहेत.
1) आयात शुल्क वाढवावे - परदेशातून दीर्घकाळ शून्य किंवा अत्यल्प शुल्कावर तेल आयात केल्याने देशांतर्गत शेतकऱ्यांच्या उत्पादनाला न्याय मिळत नाही. जर आयात शुल्कात किमान 10 टक्क्यांची वाढ करण्यात आली तर शेतकऱ्यांना चांगला बाजारभाव मिळू शकतो.
advertisement
2) भावांतर पेमेंट योजना लागू करावी - या योजनेत किमान आधारभूत किंमत (एमएसपी) आणि बाजारभावातील तफावत थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. त्यामुळे खरी मदत थेट शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचते आणि सरकारचा अतिरिक्त खर्च टाळता येतो.
दरम्यान, सोयाबीन उत्पादन घटणे हे केवळ शेतीपुरते मर्यादित नसून, देशाच्या खाद्यतेल स्वावलंबनावरही प्रश्नचिन्ह निर्माण करणारे आहे. स्वस्त आयात, अपुऱ्या किंमती आणि वाढता सरकारी खर्च यामुळे शेतकरी नाराज आहेत. त्यामुळे योग्य धोरणात्मक निर्णय, विशेषतः आयात शुल्क वाढ आणि भावांतर पेमेंट योजनेची अंमलबजावणी, यामुळे शेतकऱ्यांचा आत्मविश्वास पुन्हा वाढू शकतो.
Location :
Mumbai,Maharashtra
First Published :
September 08, 2025 12:19 PM IST
मराठी बातम्या/कृषी/
कोणत्या उपाय योजना केल्यास सोयाबीन पिकाला मिळेल जास्त भाव? एक्स्पर्टने सविस्तर सांगितलं
