मुंबई : भारत आणि अमेरिका यांच्यात जीएम पिके, इथेनॉल आयात, आणि शुल्क यांसारख्या मुद्द्यांवर मतभेद असूनही, दोन्ही देशांतील कृषी व्यापाराने विक्रमी वाढ नोंदवली आहे. 2025 च्या पहिल्या सहामाहीत झालेल्या कृषी व्यापाराने सर्व पूर्वीचे विक्रम मोडीत काढले आहेत.
व्यापारात विक्रमी आकडेवारी
फायनान्शियल एक्सप्रेसच्या अहवालानुसार, 2025 च्या पहिल्या सहामाहीत भारताची अमेरिकेकडून कृषी आयात 49.1% ने वाढून 1.69 अब्ज डॉलर्सवर पोहोचली आहे. त्याच वेळी, भारतातून अमेरिकेला जाणारी कृषी निर्यात 24.1% ने वाढून 3.47 अब्ज डॉलर्सवर पोहोचली आहे.
advertisement
भारत काय आयात करतो?
भारत मुख्यतः अमेरिकेतून बदाम, पिस्ता यांसारखी सुकी फळं आयात करतो. या वर्षी सुक्या मेव्याच्या आयातीत 42.8% वाढ झाली आहे. याशिवाय, सोयाबीन तेल, इथेनॉल, आणि कापूस यासारख्या उत्पादनांचीही लक्षणीय आयात केली जाते.
भारत काय निर्यात करतो?
भारत अमेरिकेला प्रामुख्याने सागरी उत्पादने विशेषतः कोळंबी निर्यात करतो. याशिवाय, बासमती तांदूळ, मसाले, प्रक्रिया केलेली फळे व भाज्या, आवश्यक तेले आणि बेकरी उत्पादने यांचा समावेश होतो. या सर्वांची एकत्रित निर्यात किंमत 200 दशलक्ष डॉलर्सपेक्षा अधिक आहे.
मतभेद कायम, पण व्यापार सुरूच
अमेरिकेची इच्छा आहे की भारताने जीएम कॉर्न, सोयाबीनच्या आयातीस परवानगी द्यावी आणि इथेनॉलसाठी बाजारपेठ खुली करावी. मात्र, भारत सरकारने आतापर्यंत याला स्पष्ट नकार दिला आहे. याशिवाय, ट्रम्प सरकारने लावलेल्या 50% शुल्कामुळे भारतीय निर्यातदारांना मोठ्या अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. तरीही भारताने 2024 मध्ये 2.48 अब्ज डॉलर्सची सागरी उत्पादने अमेरिकेला निर्यात केली आहेत, ज्यामुळे तो कॅनडा आणि चिली नंतर अमेरिकेचा तिसरा सर्वात मोठा सागरी पुरवठादार बनला आहे.
आगामी भागीदारीचे संकेत
तज्ञांच्या मते, भारत-अमेरिका कृषी व्यापार सध्या संरक्षणवाद आणि धोरणात्मक मतभेदांमध्ये अडकलेला असला तरी व्यापाराच्या पातळीवर त्याचा फारसा परिणाम झालेला नाही. भविष्यात धोरणात्मक करार झाले, तर ही भागीदारी जगातील सर्वात मोठ्या कृषी व्यापार भागीदारींपैकी एक ठरू शकते.
पंतप्रधान मोदींचा ठाम पवित्रा
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अलीकडील एका कार्यक्रमात अमेरिकेला ठाम संदेश दिला की, भारत आपल्या शेतकरी, पशुपालक आणि मच्छीमारांच्या हितांवर कोणतीही तडजोड करणार नाही. त्यांनी स्पष्ट केले की, भारताला यासाठी किंमत मोजावी लागली तरीही तो मागे हटणार नाही. अमेरिकेच्या बाजूने जीएम पिके आणि इथेनॉल आयात करण्यासाठी सुरू असलेल्या दबावाच्या पार्श्वभूमीवर पीएम मोदी यांचे हे विधान महत्त्वपूर्ण ठरत आहे.