माणगावे यांनी सफरचंदाची शेती प्रायोगिक तत्त्वावर सुरू केली. त्यांनी 50 सफरचंदाची झाडे लावली आहेत. या प्रत्येक झाडाला सुमारे 30 ते 35 फळे लागली असून, एका झाडापासून 5 किलो सफरचंद मिळत आहेत. झाडांसाठी खड्डे खणून त्यात लागवड केल्यानंतर, माणगावे यांनी फक्त शेणखताचा वापर केला आहे. डिसेंबर महिन्यापासून त्यांनी झाडांना पाणी देणे बंद केले. त्यानंतर पानगळ झाल्यावर पुन्हा नवीन पालवी फुटली.
advertisement
पारंपरिक शेतीला शोधला दुसरा पर्याय, तरुणाने कमावला वर्षाला 11 लाख नफा!
फुलांनंतर मार्च महिन्यात फळ धरायला सुरुवात झाली आणि एप्रिल-मे महिन्यांत झाडांना सफरचंदे लागली. या सफरचंदांचा आकार मोठा असून रंग आणि चव उत्तरेकडून येणाऱ्या सफरचंदांसारखीच आहे. यामुळे माती वेगळी असली तरीही शेतकरी सफरचंदाचे उत्पादन घेऊ शकतात, हे सिद्ध झाले आहे. सफरचंदाच्या झाडाला साधारणपणे 45 अंश सेल्सिअस तापमानाची गरज असते, आणि कोल्हापुरात हे तापमान मिळाल्याने माणगावे यांना या पिकात कोणतीही अडचण आली नाही. पहिल्याच प्रयत्नात त्यांना यश मिळाले असून, पंचक्रोशीतील शेतकरी त्यांच्या सफरचंदाच्या शेतीला पाहण्यासाठी गर्दी करत आहेत.
आंतरपिकांसह सफरचंद शेती
सफरचंदासोबतच माणगावे यांनी केशर आंब्याचीही लागवड केली आहे. त्यांनी 210 केशर आंब्याची झाडे लावली आहेत. याशिवाय पेरू, चिकू, शेवगा, कांदा, लसूण आणि भुईमूग ही आंतरपिकेही त्यांनी घेतली आहेत. यामुळे अर्ध्या एकर शेतीतून त्यांना भरघोस उत्पन्न मिळाले आहे.
व्यवसाय आणि शेती यांचा समतोल
माणगावे यांच्याकडे वडिलोपार्जित साडेतीन एकर शेती आहे. त्यापैकी तीन एकरांत उसाची लागवड केली जाते, तर अर्ध्या एकरात विविध आंतरपिकांचा प्रयोग ते करतात. माणगावे हे व्यवसायाने व्यावसायिक असले तरी त्यांचे कुटुंब शेतीसाठी विशेष वेळ देते. घरातील सर्वच सदस्य शेतीत सहभागी होतात, त्यामुळेच विविध पिकांची लागवड करून ते हे प्रयोग यशस्वी करत आहेत.
सोशल मीडियाचे शेतीतील योगदान
माणगावे यांची ही यशोगाथा तंत्रज्ञानाच्या शेतीतील क्रांतीचे उदाहरण आहे. सातवीपर्यंतच शिक्षण घेतलेल्या माणगावे यांनी युट्यूब आणि सोशल मीडियाचा आधार घेतला. त्यांनी सफरचंद लागवडीची सखोल माहिती व्हिडिओमधून मिळवली आणि ती प्रत्यक्षात आणली. मातीची तयारी, झाडांची छाटणी आणि पाणी व्यवस्थापन यासारख्या गोष्टी त्यांनी ऑनलाइन शिकून आत्मसात केल्या. त्यांचे यश हे दर्शवते की, इंटरनेटच्या माध्यमातून माहिती सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचल्याने शेतकरी नवीन प्रयोग करू शकतात.
कोल्हापुरातील शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा
माणगावे यांच्या प्रयोगाचे परिणाम त्यांच्या अर्ध्या एकर शेतीपुरते मर्यादित नाहीत. कोल्हापूर, जे ऊस आणि भाताच्या शेतीसाठी प्रसिद्ध आहे, आता फलोत्पादनाच्या दिशेने वाटचाल करू शकते. येथील उष्ण हवामान, जे पूर्वी सफरचंद शेतीसाठी अडचणीचे मानले जात होते, ते आता फायदेशीर ठरले आहे. यामुळे इतर शेतकऱ्यांना नवीन पिकांचा प्रयोग करण्याची संधी मिळू शकते, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढेल आणि पारंपरिक पिकांवर अवलंबित्व कमी होईल.
माणगावे यांनी केवळ शेणखत वापरून सेंद्रिय पद्धतीने शेती केली आहे, जी रासायनिक मुक्त उत्पादनांच्या वाढत्या मागणीला पूरक आहे. त्यांची सफरचंदे, त्यांचा रंग आणि चव यामुळे बाजारात चांगली मागणी मिळवू शकतात. त्यांची आंतरपिकांची रणनीती ही छोट्या शेतकऱ्यांसाठी टिकाऊ शेतीचा नमुना ठरू शकते.
शिक्षण फक्त सातवीपर्यंत
सातवीपर्यंत शिक्षण घेतलेल्या अनिल माणगावे यांचा कोल्हापुरात सफरचंद शेतीपर्यंतचा प्रवास प्रेरणादायी आहे. त्यांची कथा भारतातील ग्रामीण समुदायांमध्ये असलेली क्षमता दर्शवते. त्यांच्या यशाची बातमी पसरताच, अधिक शेतकरी यळगुडला भेट देण्यासाठी येतील, केवळ सफरचंदाची झाडे पाहण्यासाठीच नव्हे तर माणगावे यांच्या पद्धती शिकण्यासाठीही. त्यांची शेती ही जणू एक जिवंत वर्गखोली बनली आहे, जिथे पारंपरिक ज्ञान आणि आधुनिक नवोन्मेष यांचा संगम झाला आहे.
माणगावे यांनीसाठी ही फक्त सुरुवात आहे. पहिल्या हंगामात यश मिळाल्याने ते आपली सफरचंदाची शेती वाढवू शकतात किंवा कार्यशाळा आणि ऑनलाइन ट्युटोरियल्सद्वारे आपले ज्ञान इतरांपर्यंत पोहोचवू शकतात. त्यांच्या प्रयोगाने केवळ फळेच नव्हे तर कोल्हापुरात शेतीच्या व्यापक बदलाची बीजे रोवली आहेत.
यळगुड गावातील अनिल माणगावे यांची सफरचंदाची शेती ही धैर्य, नवोन्मेष आणि स्वयंशिक्षणाचे प्रतीक आहे. डिजिटल युगातील साधनांचा वापर करून त्यांनी पारंपरिक शेतीला नवे रूप दिले आहे. त्यांचे सफरचंदांचे यश आणि आंतरपिकांचे उत्पन्न हे टिकाऊ शेतीचे मॉडेल ठरले आहे. महाराष्ट्राच्या सूर्याखाली पिकणारी ही लाल सफरचंदे एका शेतकऱ्याची कहाणी सांगतात, ज्याने सर्वसामान्य धारणांपलीकडे स्वप्न पाहिले आणि ते सत्यात उतरवले.