चैत्र पौर्णिमा यात्रेत संपूर्ण महाराष्ट्रासह आंध्रप्रदेश, कर्नाटक आणि तेलंगणा राज्यातील भाविक देवीच्या दर्शनासाठी येत असतात. एकाच वेळी प्रचंड मोठ्या संख्येने येणाऱ्या भाविकांच्या सुलभ दर्शनासाठी मंदिर संस्थानच्या वतीने उपाययोजना करण्यात येत आहेत. यात्रा कालावधीत ११ ते १५ एप्रिल दरम्यान तुळजाभवानी मंदिर भाविकांना दर्शनासाठी २२ तास खुले ठेवण्यात येणार आहे. या कालावधीत मंदिर पहाटे ४ ला उघडण्यात येणार असून सकाळी ६ वा. अभिषेक पूजेला प्रारंभ करण्यात येणार आहे, अशी माहिती मंदिर संस्थानचे व्यवस्थापक तहसीलदार अरविंद बोळंगे यांनी दिली.
advertisement
तुळजाभवानी मंदिर हे महाराष्ट्रातील धाराशिव (उस्मानाबाद) जिल्ह्यातील तुळजापूर शहरात असलेले एक प्रसिद्ध हिंदू मंदिर आहे. हे मंदिर देवी भवानीला समर्पित आहे आणि महाराष्ट्रातील साडेतीन शक्तिपीठांपैकी एक महत्त्वाचे पीठ मानले जाते. तुळजाभवानी देवी महाराष्ट्राची कुलस्वामिनी म्हणून ओळखली जाते. छत्रपती शिवाजी महाराजांची ही कुलदेवता होती आणि त्यांनी देवीच्या आशीर्वादानेच स्वराज्य स्थापनेची प्रेरणा घेतली, असे इतिहासात सांगितले जाते.
खरेदीसाठी आता अक्षय तृतियेचा मुहूर्त; पंचागानुसार योग्य तिथी, शुभ मुहूर्त-माहिती
नवरात्रीमध्ये येथे मोठा उत्सव असतो आणि भाविकांची खूप गर्दी होते. तुळजाभवानी मंदिराच्या स्थापनेबाबत अनेक आख्यायिका प्रचलित आहेत. त्यापैकी एक प्रमुख आख्यायिकेनुसार, देवीने महिषासुराचा वध करण्यासाठी अवतार घेतला होता. त्वरजा नावाच्या ऋषींच्या तपश्चर्येमुळे प्रसन्न होऊन देवी येथे प्रकट झाली आणि त्यामुळे या स्थानाला तुळजापूर असे नाव पडले, असे मानले जाते. तुळजाभवानी मंदिराची रचना हेमाडपंथी शैलीत केलेली आहे. या शैलीतील बांधकामात चुना आणि दगड यांचा वापर केला जातो. मंदिराला भव्य प्रवेशद्वार आहे आणि आतमध्ये अनेक मंडप आणि गर्भगृह आहेत. गर्भगृहात देवीची सुंदर मूर्ती स्थापित आहे.