भारत हा जगातील सर्वात मोठा दूध उत्पादक देश आहे. 2023-24 मध्ये येथे 239 दशलक्ष टन दूध उत्पादन झाले. जे संपूर्ण जगाच्या सुमारे 24% आहे. राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेत दुग्ध क्षेत्राचे योगदान 5.5 टक्के आहे. 2024 मध्ये भारतीय दुग्ध क्षेत्राचा एकूण बाजार आकार 18.98 लाख कोटी रुपये असण्याचा अंदाज आहे. जीएसटी सुधारणा ही या क्षेत्रातील जीएसटी दरांमधील सर्वात मोठ्या सुधारणांपैकी एक आहे, ज्यामुळे बहुतेक दुग्धजन्य पदार्थ आता करमुक्त किंवा फक्त 5 टक्के दराने करपात्र आहेत.
advertisement
ऑनलाइन फूड मागवणं पडेल महागात! डिलिव्हरी करणाऱ्यांचंही इन्कम होऊ शकतं कमी
अल्ट्रा हाय टेम्परेचर (यूएचटी) दूध, ज्यावर पूर्वी कर आकारला जात होता. तो आता जीएसटीमधून पूर्णपणे वगळण्यात आला आहे. याशिवाय, बदाम, ओट्स किंवा सोया दूध यासारख्या वनस्पती-आधारित दुधावर पूर्वी 12% वरून 18% कर आकारला जात होता. जो आता फक्त 5% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे. यामुळे या उत्पादनांच्या किमती देखील कमी होतील आणि सामान्य ग्राहकांना ते अधिक परवडतील.
आतापर्यंत, ओपन पनीर करमुक्त होते, परंतु पॅक केलेल्या आणि लेबल केलेल्या पनीरवर कर भरावा लागत होता. आता यावरही जीएसटी कमी करण्यात आला आहे. सरकारला भारतीय पनीरचा वापर वाढावा आणि ते देशांतर्गत आणि परदेशी बाजारपेठेत अधिक लोकप्रिय व्हावे अशी इच्छा आहे.
'हा ऐतिहासिक निर्णय', GST कर बदलाच्या निर्णयाचं मुकेश अंबानी यांनी केलं स्वागत
ग्राहकांनाही फायदा होईल
सरकारच्या मते, "या सुधारणामुळे 8 कोटींहून अधिक ग्रामीण शेतकरी कुटुंबांना, विशेषतः लहान, सीमांत आणि भूमिहीन कामगारांना थेट फायदा होईल जे त्यांच्या उपजीविकेसाठी दुग्धजन्य प्राणी पाळतात, तसेच ग्राहकांना मोठ्या प्रमाणात मदत होईल. कमी कर आकारणीमुळे ऑपरेशनल खर्च कमी होण्यास, भेसळ रोखण्यास आणि देशांतर्गत आणि निर्यात बाजारपेठेत भारतीय दुग्धजन्य उत्पादनांची स्पर्धात्मकता वाढण्यास मदत होईल."