धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व : कपाळावर टिळा हे देवाप्रती भक्ती आणि समर्पणाचे प्रतीक आहे. कपाळावर टिळा लावून, व्यक्ती हे दर्शवते की ती देवाला आपल्या जीवनात सर्वोच्च स्थान देते. टिळा शुभतेचे प्रतीक देखील मानले जाते. कोणतेही शुभ कार्य करण्यापूर्वी कपाळावर टिळा लावला जातो. टिळा हा विविध समुदाय आणि पंथांच्या ओळखीचे प्रतीक देखील आहे.
advertisement
कपाळावर टिळा का लावला जातो?
टिळा नेहमी मेंदूच्या मध्यभागी लावला जातो. कपाळाच्या मध्यभागी टिळा लावण्यामागील कारण म्हणजे आपल्या शरीरात सात लहान ऊर्जा केंद्रे असतात. आपल्या मेंदूच्या मध्यभागी असलेल्या आज्ञाचक्रात टिळा लावला जातो. ज्याला गुरुचक्र असेही म्हणतात. हे स्थान मानव शरीराचे केंद्र आहे. हे स्थान एकाग्रता आणि ज्ञानाने परिपूर्ण आहे. गुरुचक्र हे गुरूचे केंद्र मानले जाते. गुरु हे सर्व देवांचे गुरु आहेत. म्हणूनच याला गुरुचक्र म्हणतात.
वैज्ञानिक महत्त्व काय आहे?
कपाळाच्या मध्यभागी टिळा लावल्याने एकाग्रता वाढते. हे स्थान आज्ञाचक्राचे केंद्र आहे, जे एकाग्रता आणि ध्यानासाठी महत्त्वाचे आहे. टिळा लावल्याने शरीरात सकारात्मक ऊर्जा प्रसारित होते. टिळा लावल्याने तणाव कमी होतो आणि मन शांत राहते.
आज्ञाचक्र : कपाळाच्या मध्यभागी, जिथे टिळा लावला जातो, तिथे आज्ञाचक्र असते. हे चक्र एकाग्रता आणि स्मरणशक्तीशी संबंधित आहे. टिळा लावल्याने हे चक्र उत्तेजित होते, ज्यामुळे एकाग्रता आणि स्मरणशक्ती सुधारते. हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की टिळा लावण्याच्या वैज्ञानिक फायद्यांवर अजूनही संशोधन चालू आहे.
सकारात्मक ऊर्जा : काही लोकांचा असा विश्वास आहे की, टिळा लावल्याने सकारात्मक ऊर्जा प्रसारित होते. ही सकारात्मक ऊर्जा तणाव कमी करण्यास आणि मन शांत करण्यास मदत करू शकते.
टिळक लावण्याचे नियम : टिळा नेहमी आंघोळ केल्यावर लावावा. टिळा लावण्यापूर्वी आपले हात चांगले धुवावेत. टिळा नेहमी पूर्व किंवा उत्तर दिशेकडे तोंड करून लावावा. टिळा लावताना मंत्रांचा जप करावा.
टिळा कोणत्या बोटाने लावावा?
टिळा नेहमी अनामिका बोटाने लावला जातो. अनामिका बोट सूर्याचे प्रतीक आहे. अनामिका बोटाने टिळा लावणारी व्यक्ती तेजस्वी होते आणि तिला प्रतिष्ठा मिळते. तसेच, आदर आणि सन्मानासाठी अंगठ्याने टिळा लावला जातो. अंगठ्याने टिळा लावल्याने ज्ञान आणि आभूषणे मिळतात. विजयासाठी तर्जनी बोटाने टिळा लावला जातो.
टिळाचे किती प्रकार आहेत?
- चंदन टिळा
- कुंकू टिळा
- हळद टिळा
- केशरी टिळा
- राख टिळा
रंगानुसार त्यांचा प्रभाव : आपण सर्वांनी पाहिले असेल की टिळा वेगवेगळ्या रंगाचेही असतात. त्याचा रंग कोणताही असो, सर्व टिळकांमध्ये ऊर्जा असते. पण पांढरा रंग म्हणजे चंदन टिळा शीतलता देण्यासाठी लावले जाते, लाल रंगाचा टिळा ऊर्जा देण्यासाठी लावला जातो आणि पिवळ्या रंगाचा टिळा आनंदी राहण्यासाठी लावला जातो. शिवभक्त भस्म म्हणजे काळ्या रंगाचा टिळा लावतात. जे व्यक्ती सांसारिक बंधनांपासून दूर राहण्याचे लक्षण आहे.
महाकुंभासारख्या कार्यक्रमांमध्ये, लोक अनेकदा थंड पाण्यात स्नान करतात. कपाळावर चंदन किंवा भस्माचा लेप लावल्याने थंडीपासून शरीराचे रक्षण होते. कपाळाचा भाग संवेदनशील असतो आणि त्यावर टिळा लावल्याने धूळ, सूर्यप्रकाश आणि इतर बाह्य घटकांपासून संरक्षण होते. भस्म, चंदन किंवा हळदीचा टिळा लावल्याने अँटिसेप्टिक आणि औषधी गुणधर्म असतात, जे त्वचेचे रक्षण करतात. तथापि, टिळा लावण्याचे महत्त्व व्यक्तीच्या श्रद्धा आणि विश्वासावर अवलंबून असते.
हे ही वाचा : पगारवाढीचा दिवस! 'ही' असेल तुमची रास, तर मिळू शकतं प्रमोशन, फक्त बायकोचं मन मात्र जपा
हे ही वाचा : आज मौनी अमावस्येला करा 2 उपाय! गृहक्लेश, आर्थिक अडचणी होतील दूर