रम गरम पाण्यात टाकून पिण्याची पद्धत ही भारतातच नाही तर परदेशातही प्रसिद्ध आहे. आपल्या चित्रपटातही हे दाखवण्यात आले आहे. 'दिलवाले दुल्हनिया ले जायेंगे' चित्रपटात शाहरुख खान सर्दी झालेल्या काजोलला ब्रँडी प्यायला देतो. 'चांदनी' चित्रपटातही ऋषी कपूर श्रीदेवीला असेच काही करायला सांगतो.
रम हा 300 वर्षांहून जुना पेय आहे. 17 व्या शतकात कॅरिबियनमध्ये त्याची सुरुवात झाली. आज जगभरात रम मिळतो. भारतात आणि ब्रिटनमध्ये रम खूप लोकप्रिय आहे. खोकल्यावर लोक दालचिनी, बडीशेप टाकून रम गरम करून पितात.
advertisement
पण रम खरंच सर्दी आणि खोकल्यावर गुणकारी आहे का?
काही लोक असा दावा करतात की रम किंवा ब्रँडी प्यायल्याने घसा बसा बसतो आणि सर्दीमुळे येणारी थंडी कमी होते. पण डॉक्टर मात्र कोणत्याही आजारावर उपचार म्हणून अल्कोहोल पिण्याचा सल्ला देत नाहीत. डॉक्टरांचे म्हणणे आहे की गरम पाण्यात रम टाकून प्यायल्याने फक्त तात्पुरता आराम मिळतो. याचे दुष्परिणाम जास्त आहेत.
दिल्लीतील एका मोठ्या रुग्णालयातील डॉक्टर अतुल कक्कर सांगतात की "रम प्यायल्याने शरीरात उष्णता निर्माण होते ज्यामुळे तात्पुरता आराम मिळतो. पण सर्दी आणि खोकला यासारख्या आजारांवर रम हा उपचार नाही. सतत रम प्यायल्याने रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होऊ शकते".
डॉक्टर म्हणतात की रममधील अल्कोहोल रक्तवाहिन्यांमध्ये पसरते ज्यामुळे उष्णता निर्माण होते. यामुळे घसा बसा बसल्यावर थोडासा आराम मिळतो. मध, लिंबू किंवा मसाले टाकून रम प्यायल्याने थोडाफार फायदा होऊ शकतो. पण हा फायदा तात्पुरता असतो. रम हा आजारावरचा उपचार नाही.
डॉक्टर म्हणतात की गरम पेय प्यायल्यानेही असाच तात्पुरता आराम मिळू शकतो. २००८ मध्ये केलेल्या एका संशोधनात असे आढळून आले की गरम पाणी प्यायल्याने खोकला, शिंका येणे आणि नाक वाहणे यांसारख्या लक्षणांपासून तात्पुरता आराम मिळतो.
अमेरिकेतील नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनच्या वेबसाइटवर म्हटले आहे की सर्दी आणि खोकल्यावर गरम पेये पिण्याची पद्धत ही पारंपारिक आहे. यावर अजून पुरेसे संशोधन झालेले नाही. पण तरीही गरम पेये प्यायल्याने नाक वाहणे, खोकला येणे, घसा खवखवणे, आणि थकवा येणे यांसारख्या लक्षणांपासून तात्पुरता आराम मिळतो.
डॉक्टरांचे म्हणणे आहे की सर्दी झाल्यावर भरपूर पाणी प्यावे, आराम करावा, गरम पेये प्यावी आणि वाफ घ्यावी. हे उपाय रम किंवा ब्रँडी पिण्यापेक्षा जास्त परिणामकारक ठरतात.
रममध्ये अल्कोहोल असते ज्यामुळे सुरुवातीला शरीरात उष्णता जाणवते आणि घसा खवखवणे किंवा बंद नाकापासून तात्पुरता आराम मिळतो. गरम पाणी घशाला आराम देते आणि बंद नाक उघडण्यास मदत करते. पण लक्षात ठेवा की अल्कोहोल शरीराला डिहायड्रेट करू शकते ज्यामुळे सर्दी आणि खोकला वाढू शकतो. याचा झोपेवरही परिणाम होऊ शकतो. जर तुम्ही कोणतेही औषध घेत असाल तर रम त्याचा परिणाम बदलू शकते. अल्कोहोल रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करू शकते ज्यामुळे आजार बरा होण्यास वेळ लागू शकतो.
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की रममध्ये इथेनॉल असते जे रक्तवाहिन्या पसरवते ज्यामुळे शरीरात उष्णता निर्माण होते. गरम पाण्यासोबत घेतल्यास हा परिणाम आणखी वाढतो. रमचे मर्यादित सेवन केल्याने शरीराला थोडा आराम मिळू शकतो, परंतु तज्ज्ञ असेही चेतावणी देतात की अल्कोहोल रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करू शकते ज्यामुळे आजार लांबू शकतो.