Explained: छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सैन्यात एकही मुस्लिम नव्हता? काय आहे तथ्य?

Published by:Shrikant Bhosale

Last Updated:March 13, 2025 10:59 AM IST

Chhatrapati Shivaji Maharaj : नितेश राणे यांनी मुस्लिम सैन्याबद्दल जे सांगितले ते खरे आहे का? की तो ऐतिहासिक तथ्ये जाणून न घेता वक्तव्य केली आहेत का? अजित पवार जे म्हणाले त्यात किती तथ्य आहे?

मुंबई : 'छावा' चित्रपटानंतर छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी उभारलेले स्वराज्य, त्यांच्या इतिहासाबाबत चर्चा होऊ लागली आहे. तर, दुसरीकडे जाती-धर्माच्या भिंतींना ओलांडून 350 वर्षानंतर रयतेच्या मनात आदराचे स्थान असलेल्या छत्रपती शिवरायांवरून राज्यात राजकारण सुरू झाले आहे. छत्रपती शिवाजी महाराज यांचा हा लढा एका विशिष्ट धर्माच्या विरोधात नव्हता तर रयतेच्या राज्यासाठी होता, अशी बाजू एका बाजूला मांडली जाते. तर, दुसरीकडे या मांडणीला विरोध होतो. महायुतीचे मंत्री नितेश राणे यांनी छत्रपती शिवरायांच्या सैन्यात कोणीही मुस्लिम सैन्य नव्हते. तर, राज्याचे उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी नितेश राणेंना फटकारले. अजित पवार यांनी नाराजी व्यक्त करत अशी वक्तव्य सहन केले जाऊ शकत नाही असे म्हटले.

आता प्रश्न असा आहे की, मराठा राजा छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सैन्यात खरोखरच एकही मुस्लिम नव्हता का? नितेश राणे यांनी मुस्लिम सैन्याबद्दल जे सांगितले ते खरे आहे का? की तो ऐतिहासिक तथ्ये जाणून न घेता वक्तव्य केली आहेत का? अजित पवार जे म्हणाले त्यात किती तथ्य आहे? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे शोधण्यासाठी आम्ही ChatGPT ची मदत घेतली.

आम्ही ChatGPT ला विचारले की छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सैन्यात खरोखर एकही मुस्लिम नव्हता का? यावर एक सविस्तर उत्तर मिळाले. नितेश राणेंच्या दाव्यांमध्ये काय तथ्य आहे ते जाणून घ्या. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सैन्यात मुस्लिम सैन्याचा समावेश होता.

शिवाजी महाराजांनी सर्व धर्मांचा आदर केला आणि त्यांच्या सैन्यात फक्त पात्र लोकांनाच स्थान दिले. मग ते कोणत्याही धर्माचे असोत.

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या प्रशासनात आणि लष्करी रचनेत अनेक मुस्लिम सरदार आणि सैनिकांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यातील काही नावे बरीच प्रसिद्ध झाली आहेत.

शिवाजी महाराजांच्या सैन्यातील मुख्य मुस्लिम योद्धा:

सिद्दी इब्राहिम: शिवाजी महाराजांच्या तोफखान्याचा प्रमुख होता. त्यांनी अनेक युद्धांमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली.

दौलत खान: शिवाजी महाराजांच्या वतीने अनेक मोहिमांमध्ये भाग घेणारा एक शूर योद्धा.

सिकंदर: एक विश्वासू अधिकारी, ज्याला शिवाजी महाराजांनी किल्ल्यांच्या रक्षणाची जबाबदारी दिली होती.

मुस्लिम मावळे: मावळे हे शिवाजी महाराजांच्या गनिमी सैन्याचा एक महत्त्वाचा भाग होते, ज्यामध्ये हिंदू आणि मुस्लिम दोन्ही धर्मांचे लोक होते.

शिवाजी महाराजांचे धोरण काय होते? तो मुस्लिमांचा द्वेष करत होते का?

खरं तर, शिवाजी महाराज धार्मिकदृष्ट्या सहिष्णु होते. ते प्रत्येक धर्माचा आदर करत असे. ते कोणत्याही धर्माच्या विरोधात नव्हता. त्यांनी इस्लामविरुद्ध नाही तर मुघलांविरुद्ध संघर्ष केला. त्यांनी कधीही मंदिर आणि मशीद यात फरक केला नाही. आपल्या सैन्यात लोकांची भरती करताना त्यांनी हिंदू-मुस्लिम पाहिले नाही, तर केवळ गुणवत्तेच्या आधारावर लोकांची भरती केली. त्यामुळे शिवाजी महाराजांच्या सैन्यात मुस्लिम योद्ध्यांचाही समावेश होता हे स्पष्ट आहे. एवढेच नाही तर त्यांनी स्वराज्याच्या स्थापनेत महत्त्वाचे योगदान दिले.

धार्मिक सहिष्णुता:

छत्रपती शिवाजी महाराज कोणत्याही धर्माच्या विरोधात नव्हते. त्यांनी मुघल अत्याचारांविरुद्ध लढा दिला. शिवाजी महाराजांनी धर्माच्या आधारावर नव्हे तर केवळ गुणवत्तेच्या आधारावर सैनिक आणि अधिकाऱ्यांची नियुक्ती करत असत.

मशिदी आणि दर्ग्यांचे संरक्षण:

जेव्हा जेव्हा त्यांच्या सैन्याने कोणत्याही भागात भेट दिली तेव्हा त्यांनी मशिदी आणि दर्ग्यांना कोणतेही नुकसान केले नाही.