Protein Importance : महिलांसाठी प्रोटीन का महत्त्वाचं? निरोगी शरीरासाठी प्रोटीनच्या गरजा कशा पूर्ण कराव्यात?

Published by:Pooja Jagtap

Last Updated:August 13, 2025 10:40 AM IST

Importance Of Protein For Women : महिलांच्या शरीरासाठी हे एक आवश्यक पोषक तत्व आहे. प्रत्येक महिलेचे वय, शारीरिक हालचाल आणि एकूणच आरोग्य यानुसार रोजच्या प्रोटीनची गरज वेगवेगळी असू शकते.

महिलांच्या आरोग्यासाठी प्रोटीन का महत्त्वाचे?

मुंबई : तुमच्या शरीरातील पेशींच्या निर्मिती आणि दुरुस्तीसाठी, स्नायूंच्या वाढीसाठी आणि हार्मोन्स आणि एन्झाईम्सच्या नियमनासाठी प्रोटीन खूप महत्त्वाचे आहे. महिलांच्या शरीरासाठी हे एक आवश्यक पोषक तत्व आहे. प्रत्येक महिलेचे वय, शारीरिक हालचाल आणि एकूणच आरोग्य यानुसार रोजच्या प्रोटीनची गरज वेगवेगळी असू शकते. तरीही काही सामान्य मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत, जी महिलांना त्यांच्या रोजच्या आहारात किती प्रोटीन घ्यावे, हे ठरवण्यास मदत करू शकतात.

आरोग्यासाठी प्रोटीन का महत्त्वाचे?

डॉ. दिती माखिजा, संचालक, QMS MAS यांच्या मते, 'प्रोटीन्सना 'बॉडी बिल्डर्स' असेही म्हणतात. ते आपल्या शरीराला ताकद देतात, स्नायू तयार करण्यास मदत करतात, रोगप्रतिकारशक्ती सुधारतात आणि शरीराला ऊर्जा देतात. याशिवाय ते निरोगी केस आणि त्वचेसाठी, हार्मोन्सच्या कार्यासाठी आणि भूक नियंत्रित ठेवण्यासाठीही महत्त्वाचे आहेत.' जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार, 14 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या महिलांसाठी रोज 46 ग्रॅम प्रोटीन घेण्याचा सल्ला दिला जातो.

ओझिवा (Oziva) च्या आहारतज्ञ आणि पोषणतज्ञ शिखा द्विवेदी सांगतात, 'प्रत्येक संतुलित आहारातील प्रोटीन हा एक आवश्यक घटक आहे. पण महिलांना किती प्रोटीनची गरज आहे, याबद्दल अनेक भिन्न मते आहेत. वय, स्नायूंची ताकद, शारीरिक हालचाल आणि एकूणच आरोग्य यांसारख्या घटकांनुसार ही गरज बदलू शकते.'

सामान्यतः, प्रौढ महिलांसाठी शरीराच्या वजनाच्या प्रति किलोमागे 0.8 ग्रॅम प्रोटीनची शिफारस केली जाते. उदाहरणार्थ, 60 किलो वजनाच्या महिलेला रोज सुमारे 48 ग्रॅम प्रोटीनची आवश्यकता असते. द्विवेदी पुढे सांगतात, 'ही फक्त किमान शिफारस आहे आणि जे जास्त शारीरिक हालचाल करतात, गर्भवती आहेत किंवा बाळाला दूध पाजत आहेत, तसेच दुखापतीतून बरे होत आहेत त्यांच्यासाठी हे पुरेसे नसू शकते. त्यामुळे, योग्य आहारातील इतर पोषक तत्वांसोबत ते संतुलित असावे किंवा डॉक्टरांच्या सल्ल्याने सप्लिमेंट्स घ्यावीत.'

कमी प्रोटीन घेतल्यास काय होते?

जर तुम्ही कमी प्रोटीन घेतले, तर तुम्हाला अशक्तपणा, थकवा, स्नायूंची घट, केस गळणे, निस्तेज त्वचा आणि कमी झालेली रोगप्रतिकारशक्ती यांसारख्या समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. डॉ. माखिजा यांच्या मते, 'महिलांना आवश्यक असलेले रोजचे प्रोटीन त्यांच्या एकूण आरोग्य, शारीरिक हालचाल आणि वयावर अवलंबून असते. गर्भवती आणि स्तनदा मातांना नैसर्गिकरित्या जास्त प्रोटीनची गरज असते. गर्भवती महिलांना दुसऱ्या तिमाहीत सुमारे 55.5 ग्रॅम आणि तिसऱ्या तिमाहीत 68 ग्रॅम प्रोटीन रोज लागते.'

प्रोटीनचे उत्तम स्रोत..

योग्य प्रमाणात प्रोटीन मिळवण्यासाठी अनेक पर्याय आहेत. नाश्त्यामध्ये योगर्ट किंवा अंडी, पनीर, टोफू, चिकन सॅलड, मासे, पीनट बटर टोस्ट आणि रात्रीच्या जेवणात ब्राऊन राइस यांचा तुम्ही समावेश करू शकता.

डॉ. माखिजा सांगतात, 'शाकाहारी, मांसाहारी किंवा वीगन असे कोणीही विविध प्रकारचे अन्न खाऊन पुरेसे प्रोटीन मिळवू शकतात. अंडी, दुग्धजन्य पदार्थ, सी-फूड, कडधान्ये, मांस, नट्स आणि बिया यांसारख्या विविध पदार्थांमध्ये ते आढळतात. सोया खाद्यपदार्थ हे प्रोटीनचा एक महत्त्वाचा स्रोत आहे, ज्यात 35% प्रोटीन असते.'

महिलांसाठी प्रोटीन का महत्त्वाचे आहे?

स्नायूंची ताकद टिकवून ठेवण्यासाठी, रोगप्रतिकारशक्ती सुधारण्यासाठी आणि पोट भरल्यासारखे वाटण्यासाठी पुरेसे प्रोटीन घेणे महत्त्वाचे आहे. परंतु, जास्त प्रमाणात प्रोटीनचे सेवन केल्यास आरोग्याला हानी पोहोचू शकते, विशेषतः जर ते जास्त सॅचुरेटेड फॅट असलेल्या पदार्थांतून येत असेल.

द्विवेदी सांगतात, 'प्रोटीनयुक्त पदार्थांमध्ये सामान्यतः सॅचुरेटेड फॅट कमी आणि फायबर जास्त असते, ज्यामुळे हृदयविकार, टाईप-2 मधुमेह आणि काही प्रकारच्या कर्करोगाचा धोका कमी होण्यास मदत होते. हे पदार्थ अनेक स्वरूपात उपलब्ध आहेत, जसे की बीन्स, डाळी, नट्स, बिया आणि संपूर्ण धान्य, जे विविध पोषक तत्वे आणि चव देतात.'

द्विवेदी यांच्या मते, 'महिलांसाठी प्रमाणित आणि स्वच्छ प्रोटीन पावडर एक उत्तम पर्याय आहे. कारण ते रोजच्या प्रोटीनची गरज सहज, सोप्या आणि जलद पद्धतीने पूर्ण करण्यास मदत करतात. प्रत्येक महिलेची उद्दिष्ट्ये, शरीर रचना आणि प्राधान्ये वेगवेगळी असल्याने, त्यांनी त्यांच्या शरीराच्या प्रकाराला, वर्कआउट रूटीनला योग्य असा प्रोटीन पावडर निवडला पाहिजे. जो हार्मोनल संतुलन, वजन व्यवस्थापन, चयापचय सुधारणे तसेच केस आणि त्वचेच्या आरोग्यासाठी देखील फायदेशीर असेल.'

अस्वीकरण : या बातमीत दिलेली माहिती आणि आरोग्याशी संबंधित सल्ला तज्ञांशी झालेल्या संभाषणांवर आधारित आहे. ही सामान्य माहिती आहे, वैयक्तिक सल्ला नाही. म्हणून, डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच काहीही वापरा. त्याच्या वापरामुळे होणाऱ्या कोणत्याही नुकसानासाठी लोकल-18 जबाबदार राहणार नाही.