डोळे, फणा, रंग, दात... आत्ताच माहिती करून घ्या 'या' गोष्टी, पुन्हा कधीच वाटणार नाही सापाची भीती! 

जर एखाद्या सापाच्या फण्यावर घोड्याच्या नालेसारखं (U-आकाराचं) पांढरं चिन्ह असेल, तर तो साप खूप विषारी असतो हे समजून घ्या. अनेक लोक या चिन्हाला 'खडाऊन' (लाकडी चप्पल) असंही म्हणतात. हे चिन्ह भारतात आढळणाऱ्या नागाच्या फण्यावर दिसतं.

बहुतेक विषारी सापांचे डोळे अंडाकृती (ओव्हल) असतात, तर बिनविषारी सापांचे डोळे गोल आणि साधे बाहुली असलेले असतात. काही सापांचे डोळे हिरवे, काही निळे तर काही काळे असतात. काळ्या डोळ्यांचे साप निळ्या आणि हिरव्या डोळ्यांच्या सापांइतके विषारी नसतात.

उन्हाळ्यात पाऊस पडताच, मान्सूनच्या आधीच साप बाहेर यायला लागले आहेत. वेगवेगळ्या ठिकाणी साप दिसल्याच्या घटना समोर येत आहेत. साप विषारी असो वा नसो, त्याला पाहताच लोक घाबरतात. पण, जर तुम्हाला त्याला ओळखता आलं, तर निश्चितच तुमची भीती निघून जाईल. ही बातमी वाचा आणि तुमची भीती दूर करा...

मण्यार सापही खूप विषारी असतो. त्याचा रंग काळा आणि तपकिरी असतो. त्याची त्वचा चमकदार असते आणि शरीरावर तोंडापासून काही अंतरावर पांढऱ्या ठिपक्यांसह दोन पांढऱ्या रेषा असतात. त्याचे डोळे मोठे आणि गोल असतात. हा साप विशेषतः पावसाळ्याच्या दिवसांत रात्री चावतो. तो खूप विषारी असतो.

एका विषारी सापाच्या तोंडात दोन मोठे दात असतात. साप चावताना या दातांनी व्यक्तीच्या शरीरात विष सोडतो. काही लोक दावा करतात की सापाचे दात काढले जातात, पण हे खरं नाही. सापाचे दात विषाच्या पिशवीशी जोडलेले असतात आणि सापाची विषाची पिशवी कधीही काढता येत नाही

काही परिस्थितीत, सामान्य दिसणारे साप देखील धोकादायक असू शकतात, त्यामुळे सापांपासून सावध रहा. त्यांना टाळण्याचा प्रयत्न करा. साप विषारी असो वा नसो, चावल्यानंतर लगेच रुग्णालयात जा आणि तज्ञांना भेटा. शक्य असल्यास, त्या सापाचा फोटो घ्या आणि डॉक्टरांना दाखवा.

बहुतेक साप त्यांना हल्ला होण्याची शक्यता वाटल्यास चावण्याच्या मनस्थितीत असतात. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, "भारतात आढळणाऱ्या सुमारे 80% साप बिनविषारी असतात, तर 20% विषारी असतात." सर्व ठिकाणी आढळणारे साप विषारी आणि बिनविषारी दोन्ही प्रकारचे आहेत. नाग सर्वात जास्त प्रमाणात आढळतो.

रेवा वन विभागाच्या सर्प बचाव पथकाचं म्हणणं आहे की, जोपर्यंत सापाला माणसापासून धोका वाटत नाही, तोपर्यंत साप माणसाला इजा करत नाही. विशेषतः विषारी साप, कारण त्यांचे विष आपल्या पाकिटातील पैशांसारखे असते. साप आपलं विष फक्त अत्यंत आवश्यक असेल तेव्हाच वापरतो.