Copper : सोन्यासारखं महाग होणार तांबे, कोणते देश आहेत उत्पादनाच्या शर्यतीत आघाडीवर

आजच्या औद्योगिक आणि तांत्रिक युगात तांबे (Copper) हा धातू जगाच्या अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा पाया बनला आहे. सोने आणि चांदीप्रमाणे तो दिसायला आकर्षक नसला, तरी तिचं औद्योगिक मूल्य अफाट आहे. इलेक्ट्रिक मोटर, टर्बाइन, सोलार पॅनेल, पवनऊर्जा यंत्रणा, मोबाइल फोनपासून ते लढाऊ विमानांपर्यंत तांब्याचं अस्तित्व सर्वत्र दिसतं. कारण हा धातू अत्यंत चांगला विद्युत आणि उष्णता चालक (Electrical & Thermal Conductor) आहे. याशिवाय त्याच्या रोगाणूरोधक गुणधर्मांमुळे (Antimicrobial Properties) तो आधुनिक उद्योगांसाठी आणि हरित तंत्रज्ञानासाठी (Green Technology) अत्यावश्यक बनली आहे.

आता पाहूया जगभरात सर्वाधिक तांबे उत्पादन करणारे टॉप 7 देश कोणते आहेत आणि त्यांचं योगदान किती आहे.

चिली (Chile)चिली अनेक वर्षांपासून जगातील सर्वात मोठा तांबे उत्पादक देश आहे. 2024 मध्ये या देशाने सुमारे 5.3 दशलक्ष मेट्रिक टन तांबे उत्पादन केलं, जे जगाच्या एकूण उत्पादनाच्या सुमारे 23% इतकं आहे. येथे एस्कोन्डिडा (Escondida) ही जगातील सर्वात मोठी तांबे खाण आहे, जी बीएचपी (BHP) आणि रिओ टिंटो (Rio Tinto) यांच्या संयुक्त मालकीची आहे.

काँगो डेमोक्रॅटिक रिपब्लिक (DRC)दुसऱ्या क्रमांकावर आहे काँगो. 2024 मध्ये या देशाने 3.3 दशलक्ष मेट्रिक टन तांबे उत्पादन केलं, जे जागतिक उत्पादनाच्या 11% पेक्षा जास्त आहे. 2023 च्या तुलनेत काँगोने उत्पादनात मोठी वाढ केली आहे.

पेरू (Peru)पेरूचं तांबे उत्पादन 2024 मध्ये 2.6 दशलक्ष मेट्रिक टन इतकं नोंदवलं गेलं. मात्र हे प्रमाण 2023 च्या तुलनेत थोडं घटलं आहे. सेरो व्हेर्डे (Cerro Verde) ही देशातील सर्वात मोठी खाण आहे, पण देखभाल आणि अयस्क प्रक्रिया कमी झाल्याने उत्पादनावर परिणाम झाला.

चीन (China)चीनने 2024 मध्ये 1.8 दशलक्ष मेट्रिक टन तांबे उत्पादन केलं. मात्र परिष्कृत (Refined) तांबे निर्मितीत तो जगात पहिल्या क्रमांकावर आहे. चीनकडे सुमारे 19 कोटी मेट्रिक टन तांबे साठे आहेत. तिबेटमधील किउलोंग खाण (Qulong Mine) ही देशातील सर्वात मोठी खाण मानली जाते.

इंडोनेशिया (Indonesia)2024 मध्ये इंडोनेशियाने 1.1 दशलक्ष मेट्रिक टन तांबे उत्पादन करत अमेरिकेला आणि रशियाला मागे टाकलं. येथे असलेली ग्रासबर्ग (Grasberg) खाण ही जगातील सर्वात मोठ्या तांबे खाणींपैकी एक आहे.

संयुक्त राज्य अमेरिका (USA)अमेरिकेचं उत्पादन सुमारे 1.1 दशलक्ष मेट्रिक टन होतं. अ‍ॅरिझोना (Arizona) हा राज्य सर्वाधिक तांबे उत्पादन करतो. मोरेन्सी (Morenci) ही देशातील सर्वात मोठी खाण आहे.

रशिया (Russia)रशियाने 2024 मध्ये 9.3 लाख मेट्रिक टन तांबे उत्पादन केलं. येथे उडोकन खाण (Udokan Mine) ही देशातील सर्वात मोठ्या प्रकल्पांपैकी एक असून पुढील काही वर्षांत उत्पादनात आणखी वाढ अपेक्षित आहे.

रशिया (Russia)रशियाने 2024 मध्ये 9.3 लाख मेट्रिक टन तांबे उत्पादन केलं. येथे उडोकन खाण (Udokan Mine) ही देशातील सर्वात मोठ्या प्रकल्पांपैकी एक असून पुढील काही वर्षांत उत्पादनात आणखी वाढ अपेक्षित आहे.

तांबेचं उत्पादन आणि त्याचा वापर हे आधुनिक जगाच्या आर्थिक विकासाशी थेट जोडलेले आहेत. ऊर्जा, बांधकाम, वाहतूक आणि इलेक्ट्रॉनिक्स या सर्व क्षेत्रांत तांब्याची मागणी वाढत चालली आहे. म्हणूनच असं म्हणता येईल की भविष्यातील हरित क्रांतीत तांब्याची भूमिका “सोन्याहून मौल्यवान” ठरणार आहे.