तुम्हाला माहितीये का? पुण्यात 1770 मध्ये संपूर्ण दगडात बांधण्यात आलं होतं हे मंदिर!

त्रिशुंड गणपती हे पुण्यातील सोमवार पेठेत असलेले एक मंदिर आहे. पुण्यातील सर्व गणपती मंदिरांमधले शिल्पकलेने नटलेले हे सर्वोत्तम मंदिर असल्याचं मानलं जातं. शहाजीराजांनी इ.स. 1600 मध्ये शहापुरा ही पेठ वसवली. 1735 मध्ये थोरल्या बाजीराव पेशव्यांनी या पेठेत व्यापाराला चालना दिली. त्याचे सोमवार पेठ असं नामकरण केलं. तेव्हा या पेठेत गोसावी समाजाची मोठी वस्ती होती.

गर्भगृहाच्या प्रवेशद्वारावर उजव्या सोंडेची गणेशमूर्ती असून त्याखाली गणेशचक्र आहे. प्रदक्षिणेच्या वाटेवर दक्षिणेकडील भिंतीत नटराजाची मूर्ती असून उत्तरेकडील भिंतीत विष्णू आणि काळ भैरवाच्या कलात्मक रेखीव मूर्ती आहेत. दक्षिणेकडील भिंतीत मंदिराच्या मागील बाजूस आगळ्या पद्धतीचे कुठेही सहसा न आढळणारे शिवलिंग आहे. ही लिंगोद्भव शिवप्रतिमा आहे यात फक्त शाळुंका असून त्यावर वरच्या दिशेने उडणारा हंस, खाली मुसंडी मारणारा वराह आणि शिवलिंगावर छत्र धरणारा नाग अशा ठळक प्रतिमा कोरलेल्या आहेत. पुराणातील एका कथेवर हे शिल्प आधारित आहे.

तळघरात जिवंत झरा असल्यामुळे येथे पाणी भरते. दरवर्षी गुरुपौर्णिमिस तळघर स्वच्छ करून भाविकांसाठी खुले करण्यात येते. विश्वस्त मंडळाने येथील शिल्पांचे नुकसान होऊ नये म्हणून अनेक उपाय योजलेले आहेत. या अप्रतिम मंदिराची माहिती बहुसंख्य भाविकांना नाही. त्यामुळे इथं फारशी गर्दी नाही. शिल्पदृष्ट्या महत्वाचे असणारे त्रिशुंड गणेशाचे मंदिर खरोखरच अप्रतिम आहे.अशी माहिती सोमवार पेठेतील रहिवाशी प्रकाश लांडगे यांनी दिली.