'तेहरान जळून खाक होईल'- इराणने अमेरिका, ब्रिटनला धमकी दिल्याने इस्रायलचा मोठा इशारा; साथीदार ठरतील युद्धाचे बळी

इस्रायलने 13 जून रोजी ‘ऑपरेशन रायझिंग लायन’च्या अंतर्गत इराणवरील सर्वात मोठा हवाई हल्ला केला. या कारवाईत इराणमधील अणु आणि लष्करी केंद्रांवर 200हून अधिक फायटर जेट्सनी हल्ले चढवले. या हल्ल्यात इराणच्या क्रांतिकारी गार्ड्सचे प्रमुख जनरल होसैन सलामी, प्रमुख लष्करप्रमुख मेजर जनरल मोहम्मद बाघेरी, दोन उपकमांडर आणि 9 वरिष्ठ अणुशास्त्रज्ञ ठार झाले. नतांझ अणुवृद्धीकरण केंद्राच्या वीजपुरवठा प्रणालीला मोठे नुकसान झाले असून आतून रेडिएशन व रासायनिक दूषिततेची पुष्टी IAEA ने केली आहे. फोर्डो अणुस्थळावरही हल्ला झाला असून त्याची एअर डिफेन्स प्रणाली 'मर्यादित' नुकसानीत आहे.

इराणच्या मृतांचा आकडा 78 वर गेला असून, 320 पेक्षा अधिक नागरिक जखमी झाले आहेत. तेहरान, इस्फहान, ताब्रीझ आणि अन्य शहरांतील नागरी भागांवरही हल्ले झाल्याचे इराणच्या माध्यमांनी कळवले आहे. रॉबात करीम, बहारेस्तान, शहरे रेय आणि शाहिद चामरान नोबोनयाद परिसरात मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले. तेहरानच्या मेहराबाद विमानतळावर आग लागल्याचीही बातमी समोर आली आहे.

इस्रायलने आपली बहुपातळी हवाई संरक्षण प्रणाली (आयरन डोम, डेविड्स स्लिंग, अ‍ॅरो 2 व 3) सक्रिय केली असून, अमेरिकेने, ब्रिटन आणि फ्रान्सने प्रत्यक्ष मदत केली. तरीही काही क्षेपणास्त्रे इस्रायली संरक्षण व्यवस्थेवरून सरकून थेट नागरी भागात आदळल्याचे समोर आले.

इस्रायलचे संरक्षणमंत्री इस्रायल कात्झ यांनी थेट धमकी दिली आहे की- तेहरान पेटेल, जर हल्ले थांबवले नाहीत. तर इराणचे सर्वोच्च नेते आयतुल्ला अली खामेनेई यांनी इस्रायलविरोधातील कारवाई सुरूच राहील असे सांगत. इस्रायलला सहकार्य करणाऱ्या अमेरिका व ब्रिटनसारख्या देशांनाही लक्ष्य करण्याचा इशारा दिला आहे.

‘ऑपरेशन रायझिंग लायन’मुळे मध्य-पूर्वेत आणखी मोठ्या संघर्षाची शक्यता निर्माण झाली आहे. अनेक देशांनी विमान वाहतुकीसाठी हवाई क्षेत्र बंद केल्याने आंतरराष्ट्रीय उड्डाणांवरही परिणाम झाला आहे. पॉप लिओ यांनी दोन्ही देशांनी संयम राखण्याचे आवाहन केले असून तातडीने संघर्ष थांबवण्याची मागणी जागतिक स्तरावर होत आहे.

-या हल्ल्यात IRGC प्रमुख जनरल होसेन सलामी, सशस्त्र दलांचे प्रमुख मेजर जनरल मोहम्मद बघेरी, अन्य दोन उच्चाधिकारी आणि 9 वरिष्ठ अणुशास्त्रज्ञ ठार झाले.

-नतान्झ अणुउर्जा केंद्रातील वीजपुरवठा प्रणाली उद्ध्वस्त झाली असून अंतर्गत रेडियोलॉजिकल व रसायनिक प्रदूषण नोंदवले गेले. मात्र बाह्य किरणोत्सर्जनाचे पातळी नियंत्रणात असल्याचे IAEA ने स्पष्ट केले.

-इस्फहान, तब्रीज, आणि राजधानी तेहरानसह अनेक शहरांतील निवासी परिसर, लष्करी हेडक्वार्टर आणि विमानतळांवर मोठे नुकसान झाले. मेहराबाद आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर आग लागल्याचीही नोंद.

-इराणच्या मते, एकूण 78 नागरिक आणि लष्करी व्यक्ती मृत्युमुखी पडले असून 320 हून अधिक जखमी आहेत. मृतांमध्ये 20 लहान मुले आहेत.

-इस्रायलने आपली बहुस्तरीय हवाई संरक्षण यंत्रणा (आयरन डोम, डेविड्स स्लिंग, अ‍ॅरो-2/3) सक्रीय केली, तरी काही क्षेपणास्त्रे भेदून गेली.

-या हल्ल्यात ३ इस्रायली नागरिक ठार आणि 90 पेक्षा अधिक जखमी झाले. अनेक इमारती उद्ध्वस्त झाल्या. वेस्ट बँकेत इराणच्या यमनी हुती भागीदारांकडून डागण्यात आलेल्या क्षेपणास्त्रांमुळे 3 पॅलेस्टिनी मुलेही जखमी झाली.

-अमेरिका आणि युकेने इस्रायलला हवाई संरक्षणासाठी मदत केली असून, इराणने चेतावणी दिली आहे की, इस्रायलला साथ देणाऱ्या देशांचे तळ आणि नौदल जहाजे लक्ष्य केली जातील.

-व्यावसायिक हवाई वाहतूकही कोलमडली आहे. अनेक आंतरराष्ट्रीय उड्डाणे रद्द किंवा वळवण्यात आली आहेत.