व्यापार वाटाघाटींमध्ये कृषी क्षेत्र मोठा अडथळा
गेल्या काही काळापासून भारत आणि अमेरिका यांच्यात व्यापार करारासाठी चर्चा सुरू आहे. मात्र, या वाटाघाटींमध्ये कृषी आणि दुग्ध उत्पादन ही दोन क्षेत्रे मोठा अडथळा ठरली आहेत. अमेरिकेचा आग्रह आहे की भारताने ही क्षेत्रे आयातीसाठी खुली करावीत, तर भारताने याला स्पष्टपणे नकार दिला आहे. याच मतभेदामुळे हा अंतरिम व्यापार करार रखडला आहे. भारताच्या वाणिज्य मंत्रालयाचे एक पथक या विषयावर पुढील चर्चेसाठी अमेरिकेची राजधानी वॉशिंग्टन येथे पोहोचले आहे, अशी माहिती नुकतीच मिळाली आहे.
advertisement
ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा कणा धोक्यात
भारतातील डेअरी व्यवसाय हा केवळ एक उद्योग नसून ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा तो कणा आहे. हा व्यवसाय देशाच्या एकूण सकल मूल्य वर्धनात (GVA) 2.5 ते 3 टक्के योगदान देतो. भारतातील दूध उत्पादकांना यातून वर्षाला 7.5 लाख कोटी ते 9 लाख कोटी रुपयांचे उत्पन्न मिळते. याव्यतिरिक्त, हे क्षेत्र देशातील सुमारे 8 कोटी लोकांना थेट रोजगार देते.
जर अमेरिकेच्या डेअरी उत्पादनांची भारतामध्ये खुल्यापणाने आयात सुरू झाली, तर त्याचा थेट परिणाम भारतीय शेतकऱ्यांवर होईल. अहवालानुसार, यामुळे देशातील दुधाच्या किमती सुमारे 15 टक्क्यांनी कमी होतील. यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न तर घटेलच, पण रोजगारही मोठ्या प्रमाणात धोक्यात येईल. या नुकसानीचा सर्वात मोठा फटका देशातील छोटे दूध उत्पादक शेतकरी आणि त्यांच्यावर अवलंबून असलेल्या कुटुंबांना बसणार आहे.
थोडक्यात, अमेरिकेच्या दबावाला बळी पडून भारताने हे क्षेत्र खुले केल्यास, देशाच्या ग्रामीण अर्थव्यवस्थेवर आणि लाखो शेतकऱ्यांच्या उदरनिर्वाहावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळेच, सरकार या मुद्द्यावर ठाम भूमिका घेत आहे.