खरंतर, तो सहा महिन्यांपूर्वी त्याचा विल्यम्स यांचा सहकारी बुच विल्मोरसोबत परतणार होता. परंतु बोईंग स्टारलाइनरमधील तांत्रिक समस्येमुळे त्याला जास्त काळ अंतराळात राहावं लागलं. हे भाडं इतकं जास्त आहे की कुणालाही परवडणार नाही. कारण यापेक्षा कमी पैशात, भारताच्या इस्रोने आधीच त्यांचं चांद्रयान तयार केलं आहे आणि ते चंद्रावर उतरवलं आहे. भारताचा इस्रो यापेक्षा कमी पैशात त्यांच्या पुढील अनेक अंतराळ मोहिमा पूर्ण करू शकेल. या मिशनचं भाडं हे १० लाख लोकसंख्या असलेले शहर २० दिवस जेवू शकतं इतकं आहे.
advertisement
स्पेसएक्सचे ड्रॅगन कॅप्सूल आहे, जे घेऊन सुनीता विल्यम्स पृथ्वीवर घेऊन येणार आहे. या रकमेत हजारो लक्झरी कार खरेदी करता येतात. हे भाडे खरोखर इतके जास्त आहे की, तुम्ही कल्पनाही करू शकत नाही आणि जर तुम्हाला ते कळले आणि तुम्हाला आश्चर्य वाटले. स्पेसएक्स क्रू ड्रॅगनमध्ये सहा अंतराळवीरांसाठी बसण्याची व्यवस्था आहे. प्रत्येक सीटचे भाडे ५५ दशलक्ष डॉलर्स आहे, जे भारतीय चलनात ४६० कोटी रुपये इतकं आहे. दरम्यान, या मोहिमेच्या किंमतीत भारतात एक खूप मोठा उद्योग सुरू होईल. एक मोठी आलिशान वसाहत स्थापन केली जाईल. हजारो आलिशान गाड्या खरेदी करता येतात.
प्रत्येक मोहिमेवर किती पैसे खर्च होतील?
एलन मस्कची कंपनी स्पेसएक्स यातून भरपूर पैसे कमवेल, परंतु हे भाडे स्पेसएक्स आणि नासा यांच्यात कमर्शियल क्रू प्रोग्राम अंतर्गत निश्चित करण्यात आलं आहे. या माहितीत किती सत्य आहे हे पाहून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल. खरं तर, नासा कमर्शियल क्रू प्रोग्राम करार हे उघड करतो. २०१४ मध्ये, नासाने स्पेसएक्सला कमर्शियल क्रू प्रोग्राम अंतर्गत २.६ अब्ज डॉलर्सचा करार केला होता. ज्यामध्ये सहा क्रू मोहिमा समाविष्ट होत्या. प्रत्येक मोहिमेचा सरासरी खर्च सुमारे ४०० दशलक्ष डॉलर इतका आहे. स्पेसएक्सच्या अंतराळातील ड्रॅगन क्रू-१० मोहिमेच्या (नासा) खर्चाची माहिती नासाच्या साईटवरून मिळाली आहे.
स्पेसएक्सने रॉकेट पुनर्वापर तंत्रज्ञानात सुधारणा केल्याने नंतर हा खर्च कमी झाला. प्रति सीट ४६० कोटी रुपये खर्चाची माहिती २०१९ मध्ये नासाच्या अहवालातून आली. स्पेसएक्स खूप स्वस्त भाडे आकारत आहे. बोईंग स्टारलाइनरचे भाडे प्रति सीट 90 दशलक्ष डॉलर होतं. हा अहवाल ऑनलाइन उपलब्ध आहे. तो NASA OIG (ऑफिस ऑफ इन्स्पेक्टर जनरल) च्या वेबसाइटवर पाहता येईल.
संपूर्ण खर्चाची किंमत SpaceX च्या क्रू-9 मोहिमेच्या चार जागांचे भाडे 220 दशलक्ष डॉलर (सुमारे 1840 कोटी रुपये) आहे. सध्या ते चार अंतराळवीरांसह अंतराळ स्थानकावर पोहोचले आहे. यामध्ये संपूर्ण मोहिमेचा खर्च समाविष्ट नाही. संपूर्ण मोहिमेच्या खर्चात फाल्कन 9 रॉकेटचे प्रक्षेपण, कॅप्सूलची देखभाल, इंधन, जमिनीवरील ऑपरेशन्स आणि ISS वरून डॉकिंग आणि परतीच्या तांत्रिक बाबी अशा अनेक गोष्टींचा समावेश आहे.
म्हणजेच, जर आपण हे सर्व जोडले तर विविध अहवालांनुसार, SpaceX क्रू मोहिमेचा एकूण खर्च 200 ते 300 दशलक्ष डॉलर सुमारे 1670 ते 2500 कोटी रुपये असू शकतो. जेव्हा SpaceX चे मागील मिशन अंतराळातून पृथ्वीवर परतले तेव्हा ते अमेरिका आणि मेक्सिको दरम्यानच्या समुद्रात अशाच प्रकारे उतरवले गेलं.
SpaceX ने या मोहिमेतून किती कमाई केली?
SpaceX ची निव्वळ कमाई स्पेसएक्स त्यांचे आर्थिक तपशील सार्वजनिकरित्या पूर्णपणे उघड करत नसल्याने नेमका नफा किती होईल याचा आकडा सांगणे कठीण आहे. क्रू-९ मोहिमेसाठी स्पेसएक्सला नासाकडून पैसे दिले जातात. नासाच्या कमर्शियल क्रू प्रोग्राम अंतर्गत, प्रति सीट खर्च सुमारे 55 दशलक्ष डॉलर (सुमारे 460 कोटी रुपये) आहे. क्रू-९ मध्ये चार अंतराळवीर गेले होते आणि दोघे परत येत आहेत, त्यामुळे भाडे फक्त चार जागांसाठी आकारले जाईल. ४ जागा × ५५ दशलक्ष डॉलर = २२० दशलक्ष डॉलर (अंदाजे रु. १८४० कोटी) याशिवाय, इतर मिशन-संबंधित सेवांसाठी (लाँच, इन-ऑर्बिट ऑपरेशन्स, रिटर्न इ.) अतिरिक्त देयके समाविष्ट केली जाऊ शकतात. ज्यामुळे एकूण महसूल कदाचित २००-२५० दशलक्ष डॉलर (रु. १६७०-२०९० कोटी) दरम्यान जाईल.
ग्राउंड ऑपरेशन्स आणि कर्मचारी: प्रक्षेपण
मोहीम नियंत्रण आणि पुनर्प्राप्तीसाठी अतिरिक्त 20-30 दशलक्ष डॉलर एकूण खर्च १२०-१६० दशलक्ष (१०००-१३४० कोटी रुपये) असण्याचा अंदाज आहे. याचा अर्थ असा की एलन मस्कची कंपनी केवळ या मोहिमेतून ६७० कोटी ते ७५० कोटी रुपये कमवेल. जे आपल्या कोणत्याही लहान राज्याच्या अर्थसंकल्पाच्या अर्ध्या किंवा एक चतुर्थांश असेल.