पण अनेक वर्षांपासून शाकाहारी लोकांमध्ये एक प्रश्न होता: हा चांदीचा वर्ख शाकाहारी असतो का? पूर्वी, याच्या निर्मितीमध्ये प्राण्यांचे टिश्यू वापरले जात होते, ज्यामुळे लोकांमध्ये मोठा गोंधळ निर्माण झाला होता. आज, नियम आणि आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे या प्रश्नाचे उत्तर बदलले आहे.
चांदीचा वर्ख काय आहे आणि पारंपरिक निर्मिती कशी होती?
चांदीचा वर्ख म्हणजे मिठाईला सजावट करण्यासाठी वापरला जाणारा चांदीचा अत्यंत पातळ कागद (extremely thin silver foil). तो खाण्यायोग्य असतो आणि यामुळे मिठाईचा रंग, वास किंवा चव बदलत नाही. याचे मुख्य उद्दिष्ट मिठाईचे स्वरूप वाढवणे हे असते.
advertisement
पारंपरिक गोंधळ
पूर्वी चांदीचा वर्ख तयार करण्यासाठी कागदाऐवजी प्राण्यांची कातडी किंवा आतडे (animal skin or intestines) वापरली जात असत. या तंत्रामुळे चांदी अधिक पातळ करणे सोपे झाले, परंतु यामुळे शाकाहारी लोकांमध्ये प्रश्न उपस्थित झाले. सणासुदीला प्राण्यांचे घटक वापरलेली मिठाई अर्पण करणे अनेक कुटुंबे अयोग्य मानत होती.
FSSAI चे नियम आणि मोठा बदल
ऑगस्ट 2016 मध्ये, FSSAI (Food Safety and Standards Authority of India) ने या गोंधळावर पडदा टाकला. त्यांनी स्पष्ट केले की, चांदीच्या वर्खच्या उत्पादनात कोणतेही प्राणी उत्पादने वापरले जाऊ शकत नाहीत.
सध्याची पद्धत : या नियमांमुळे आता चांदीचा वर्ख पूर्णपणे शाकाहारी झाला आहे. उत्पादक आता पार्चमेंट (parchment) किंवा सिंथेटिक शीटचा (synthetic sheets) वापर करून यंत्रांच्या मदतीने वर्ख तयार करतात. अनेक ब्रँड्स व्हेगन प्रमाणन (vegan certification) देखील देतात.
शाकाहारी मिठाई कशी ओळखावी?
- जरी FSSAI ने नियम केले असले तरी, स्थानिक विक्रेत्यांकडून खात्री करून घेणे महत्त्वाचे आहे
- लेबल तपासा : पॅकेज केलेल्या मिठाईवर बर्‍याचदा चांदीचा वर्ख शाकाहारी आहे की नाही, याचा स्पष्ट उल्लेख असतो.
- विक्रेत्याला विचारा : स्थानिक मिठाई विक्रेत्याकडून वर्खच्या स्त्रोताबद्दल चौकशी करा.
वर्ख-मुक्त पर्याय : जर तुम्हाला शंका असेल, तर वर्ख नसलेली (work-free) काजू कतली किंवा बर्फी निवडू शकता, जी चवीला तितकीच चांगली असते.
आज चांदीचा वर्ख केवळ शाकाहारी नाही, तर तो मिठाईची भव्यता वाढवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतो. तो केवळ एक सजावट नसून, उत्सवाचा एक प्रतीक (symbol of festivals) बनला आहे.
हे ही वाचा : फक्त 10 मिनिटांत घरच्या घरी बनवा क्रिस्पी, ऑईल-फ्री बटाटा चिप्स, वाचा संपूर्ण पद्धत्त!
हे ही वाचा : Famous Bakery Pune: 66 वर्षांची परंपरा, दर्जेदार पदार्थांसाठी प्रसिद्ध आहे पुण्यात ही बेकरी, खवय्यांची असते गर्दी