वॉशिंग्टन/नवी दिल्ली: अमेरिकेच्या फेडरल रिझर्व्हने व्याजदरांमध्ये ०.२५% कपात केल्यानंतर बुधवारी सोन्याने नवा उच्चांक गाठला. पण नंतर घसरण झाली. सोने प्रति औंस $३,७०७.५७ च्या विक्रमी उच्चांकावर पोहोचले. परंतु फेडचे अध्यक्ष पॉवेल यांच्या वक्तव्यानंतर ०.८% घसरणीसह बंद झाले.
advertisement
पॉवेल यांनी भविष्यातील दर कपात मीटिंग-दर-मीटिंग (meeting-by-meeting) होईल असे संकेत दिले आणि टॅरिफमुळे होणाऱ्या महागाईबद्दल चिंता व्यक्त केली. असे असूनही २०२५ मध्ये सोन्याच्या किमतीत आतापर्यंत जवळपास ४०% वाढ झाली असून त्याने इतर सर्व मालमत्तांना मागे टाकले आहे. तज्ज्ञांनी सीएनबीसी इंटरनॅशनलवर सांगितले की १९८० नंतर प्रथमच असे घडले आहे.
सोन्याच्या किमतीत काय झाले?
बुधवारी: सोन्याने प्रति औंस $३,७०७.५७ चा नवा विक्रम केला. पण नंतर ०.८% घसरून बंद झाले.
गुरुवारी: सोन्याची किंमत आणखी १% घसरून प्रति औंस $३,६९० च्या खाली आली. चांदीची किंमतही १% घसरून प्रति औंस $४२ च्या खाली आली.
घसरणीचे कारण: फेडचे धोरण बाजाराच्या अपेक्षेप्रमाणे 'डोव्हिश' (Dovish - आर्थिक वाढीसाठी कमी व्याजदर राखणे) नव्हते.
फेडच्या निर्णयाचा परिणाम
फेडने ०.२५% दर कपात केली आणि यावर्षी आणखी दोन वेळा दर कपात करण्याचे संकेत दिले. मात्र पॉवेल यांनी महागाईवर टॅरिफचा परिणाम दिसून येत असल्याचे म्हटले आणि भविष्यातील दर कपात प्रत्येक बैठकीच्या आधारावर ठरवली जाईल असे स्पष्ट केले. यानंतर अमेरिकेच्या बाँड यील्डमध्ये (Treasuries) घट झाली. डॉलर इंडेक्स वाढला आणि सोन्यावर दबाव वाढला.
४५ वर्षांचा विक्रम मोडला
२०२५ मध्ये आतापर्यंत सोन्याच्या किमतीत ४०% वाढ झाली आहे. या वाढीने S&P 500 सारख्या मोठ्या निर्देशांकांनाही मागे टाकले आहे. विशेष म्हणजे सोन्याने १९८० सालचा महागाई-समायोजित (inflation-adjusted) विक्रमही मोडला आहे.
‘महागाई-समायोजित विक्रमा’चा अर्थ काय?
१९८० मधील किंमत: तेव्हा सोन्याचा भाव सुमारे $८५० प्रति औंस होता.
डॉलरचे मूल्य: १९८० पासून आतापर्यंत महागाईमुळे डॉलरची क्रयशक्ती (खरेदी करण्याची क्षमता) खूप कमी झाली आहे.
महागाई-समायोजित मूल्य: १९८० च्या $८५० चे आजच्या मूल्यामध्ये रूपांतर केल्यास ते सुमारे $३,६००–$३,६५० प्रति औंस होते.
नवा विक्रम: आता सोन्याने $३,७०७ प्रति औंस पर्यंत पोहोचून हा 'महागाई-समायोजित' जुना विक्रमही मोडला आहे.
सोप्या शब्दांत
नॉमिनल उच्चांक (केवळ किमतीनुसार): १९८० मध्ये $८५०, २०२५ मध्ये $३,७०७.
रिअल उच्चांक (महागाई समायोजित): १९८० मधील $८५० हे आजच्या $३,६०० च्या बरोबरीचे आहे.
सोने आता या 'रिअल उच्चांका'च्याही वर गेले आहे. याचा अर्थ किमतीच्या दृष्टीने असो किंवा महागाई समायोजित मूल्याच्या दृष्टीने असो सोन्याचा भाव इतिहासातील सर्वात उच्च स्तरावर पोहोचला आहे.
सोन्याच्या वाढीला पाठिंबा का?
सुरक्षित गुंतवणूक (Safe-Haven): वाढत्या जागतिक व्यापार आणि भू-राजकीय तणावामुळे सोन्याला सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून मागणी वाढली.
मध्यवर्ती बँकांची खरेदी: जगभरातील मध्यवर्ती बँकांनी मोठ्या प्रमाणात सोन्याची खरेदी केली.
ETFs मध्ये गुंतवणूक: गोल्ड एक्सचेंज-ट्रेडेड फंड्समध्ये (ETFs) मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक आली.
गुंतवणूकदारांसाठी संकेत
फेडच्या धोरणात्मक निर्णयांमुळे अल्प-मुदतीमध्ये बाजारात चढ-उतार (volatility) कायम राहू शकतात. मात्र दीर्घ-मुदतीसाठी सोन्याचा कल अजूनही मजबूत दिसत आहे.