या नव्याने समाविष्ट झालेल्या युद्धनौकांसह भारतीय नौदलाकडे आता एकूण 14 गाइडेड मिसाइल स्टेल्थ फ्रिगेट झाले आहेत. प्रत्येक फ्रिगेटमध्ये 8 वर्टिकल लॉन्च ब्रह्मोस अँटी-शिप मिसाइल लॉन्चर बसवलेले आहेत. तलवार क्लास युद्धनौका 2003 पासून भारतीय नौदलाचा भाग आहेत आणि सध्या 6 जहाज सेवा देत आहेत. त्यापैकी 4 जहाजे ब्रह्मोसने सज्ज आहेत, उर्वरित 2 वर काम सुरू आहे. याशिवाय 2016 मध्ये भारत-रशिया कराराअंतर्गत 4 नवी तलवार क्लास युद्धनौका बांधली जात आहेत. रशियात बनलेली तुषिल आणि तमाल आधीच नेव्हीमध्ये सामील झाली आहेत. बाकी 2 जहाजे लवकरच सामील होतील.
advertisement
पुढील काही वर्षांत भारतीय नौदलाकडे एकूण 20 गाइडेड मिसाइल स्टेल्थ फ्रिगेट असतील. यात 7 नीलगिरी क्लास, 3 शिवालिक क्लास आणि 10 तलवार क्लास जहाजांचा समावेश असेल. याशिवाय नौदलाकडे सध्या 13 डेस्ट्रॉयर आहेत. नवीन प्रत्येक डेस्ट्रॉयरमध्ये 16 ब्रह्मोस लॉन्चर्स बसवले आहेत, तर जुन्या डेस्ट्रॉयरमध्ये 8 लॉन्चर्स होते. यात 4 विशाखापट्टणम क्लास, 3 कोलकाता क्लास, 3 दिल्ली क्लास आणि 3 राजपूत क्लास गाइडेड मिसाइल डेस्ट्रॉयर आहेत.
सर्वांची बेरीज केली तर भारतीय नौदल 2030 पर्यंत एकाच वेळी 300 पेक्षा जास्त ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र डागण्यास सक्षम होईल. नौदलाचे लक्ष्य म्हणजे सर्व युद्धनौकांना ब्रह्मोस क्षेपणास्त्रांनी सज्ज करणे. ज्यामुळे भारताची सागरी ताकद आणि संरक्षणक्षमता आणखी मजबूत होईल.
नीलगिरी कॅटेगरी युद्धनौकांची क्षमता
‘आत्मनिर्भर भारत’ अभियानाअंतर्गत नौदलाला एकामागून एक स्वदेशी युद्धनौका दिल्या जात आहेत. प्रोजेक्ट 17A अंतर्गत नौदलासाठी 7 नीलगिरी कॅटेगरी गाइडेड मिसाइल स्टेल्थ फ्रिगेट्स बांधल्या जात आहेत. 2015 मध्ये मझगाव डॉक लिमिटेड (MDL) सोबत 4 आणि गार्डन रीच शिपबिल्डर्स अँड इंजिनिअर्स लिमिटेड (GRSE) सोबत 3 स्टेल्थ फ्रिगेट्सचे करार करण्यात आले.
या प्रकल्पातील सर्व 7 जहाजे 2019 ते 2023 दरम्यान MDL आणि GRSE यांनी लाँच केली. त्यापैकी 4 जहाजांची सध्या समुद्री चाचणी सुरू आहे. ही सर्व स्टेल्थ गाइडेड मिसाइल फ्रिगेट्स नौदलात सामील झाल्यानंतर भारताची समुद्री ताकद प्रचंड वाढणार आहे. उदयगिरी हे नेव्हल डिझाइन ब्युरोने डिझाइन केलेले 100वे जहाज आहे. नीलगिरी श्रेणीतील उदयगिरी हे स्टेल्थ फ्रिगेट 1 जुलै रोजी नौदलाला सुपूर्द करण्यात आले. 31 जुलै रोजी प्रोजेक्ट 17A अंतर्गत तयार झालेले अॅडव्हान्स्ड स्टेल्थ फ्रिगेट हिमगिरी नौदलाला सुपूर्द झाले. या श्रेणीतील पहिले जहाज INS नीलगिरी यावर्षी जानेवारीत पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नौदलात दाखल केले.
हिमगिरी आणि उदयगिरीची ब्रह्मोस ताकद
प्रोजेक्ट 17A अंतर्गत तयार झालेल्या हिमगिरी आणि उदयगिरी युद्धनौकांची सर्वात मोठी खासियत म्हणजे त्या अँटी सरफेस आणि अँटी शिप वॉरफेअर साठी ब्रह्मोस क्षेपणास्त्रांनी सज्ज आहेत. याशिवाय या युद्धनौका एअर डिफेन्स गन्स आणि बराक-8 लॉन्ग रेंज सरफेस टू एअर मिसाइल्सने सुसज्ज आहेत. त्यांचा मुख्य उद्देश म्हणजे नौदलाला अँटी-एअर वॉरफेअरमध्ये सक्षम करणे.
या युद्धनौका पाणबुडीविरोधी लढाईसाठी वरुणास्त्र टॉरपीडो आणि पाणबुडीविरोधी रॉकेट लॉन्चर्सने सज्ज आहेत. यात अत्याधुनिक रडार, सोनार प्रणाली, कॉम्बॅट मॅनेजमेंट सिस्टम आणि मल्टी-फंक्शन डिजिटल रडार बसवलेले आहेत. जे लांब पल्ल्याच्या हल्ल्यांचा शोध घेऊन त्यांना रोखू शकतात.
या युद्धनौकांवर दोन हेलिकॉप्टर्स सहज उतरू शकतात आणि त्यांना ठेवण्यासाठी हॅंगरची सोय आहे. प्रोजेक्ट 17A मधील सर्व 7 युद्धनौकांमध्ये 75% उपकरणे स्वदेशी कंपन्यांकडून घेतली गेली आहेत. डिझाइन, स्टील आणि तंत्रज्ञानही पूर्णतः स्वदेशी आहे. हे फ्रिगेट 6,700 टन वजनाचे असून ताशी 30 नॉटिकल माईल्स (सुमारे 55 किमी/ता) वेगाने धावू शकते. प्रोजेक्ट 17A मधील सर्व युद्धनौका शिवालिक क्लासच्या युद्धनौकांपेक्षा 5% मोठ्या आहेत.