तुम्हाला कोथिंबीर आवडत नाही? असं म्हणणारे तुम्ही एकटे नाही, सायन्सनं सांगितलं यामागचं कारण

प्रत्येकाच्या खाण्यापिण्याच्या आपल्या आपल्या सवयी आणि आवडी-निवडी असतात. काही लोकांना आवर्जून एखादा पदार्थ खायला आवडतो र काही लोक एखादा पदार्थ खात नाहीत किंवा जेवणातून त्याला बाजूला ठेवतात. काहींना काही पदार्थांची एलर्जी असते. ज्यामुळे ते खात नाहीत. असाच एक पदार्थ आहे, जो तसं पाहाता आरोग्यासाठी खूप गुणकारी आहे, तरी देखील लोकांना तो खायला आवडत नाही आणि तो पदार्थ म्हणजे कोथिंबीर.

काहींना कोथिंबीरची हिरवीगार चव आणि सुगंध अप्रतिम वाटतो, यामुळे जेवण किंवा तो पदार्थ आवडीने खाण्याची इच्छा होते, तर काहींसाठी तो अनुभव अगदीच विचित्र असतो. म्हणजे लोकांना त्याचा वास आवडत नाही आणि तोंडात त्याचा पाला आला तर आणखी विचित्र वाटतं. पण हा फरक फक्त आवडी-निवडींचा नसून, त्यामागे आपल्या शरीरातील लपलेली जनुकीय रचनाही मोठी भूमिका बजावत असते.

कोथिंबीरमध्ये अनेक पोषक घटक असतात, जे शरीराच्या कार्यक्षमतेला मदत करतात. अनेक लोक भाजीमध्ये ताज्या कोथिंबीरची पानं टाकून त्याची सुगंधी चव एन्जॉय करतात. मात्र काही लोकांना त्याच सुगंधात 'साबणासारखा' स्वाद जाणवतो. हा अनुभव का वेगळा असतो, याबाबत वैज्ञानिकांनी दिलेलं स्पष्टीकरण खूपच रोचक आहे.

TOI च्या रिपोर्टनुसार, जर तुम्हाला कोथिंबीर खाल्ल्यावर साबणासारखी चव येत असेल, तर यामागे तुमची जेनेटिक्स कारणीभूत असू शकते. आपल्या शरीरात सुगंध ओळखण्यासाठी शेकडो रिसेप्टर जीन असतात. संशोधनानुसार ज्यांना कोथिंबीर नकोसा वाटतो, त्यांच्या शरीरात OR6A2 नावाचा ओल्फॅक्टरी रिसेप्टर जीनचा वेगळा प्रकार आढळतो. हा जीन अल्डिहाइड नावाच्या केमिकल्ससाठी अतिसंवेदनशील असतो. धनियामध्येही हे अल्डिहाइड असतात; आणि हेच यौगिक साबण किंवा क्लीनिंग प्रॉडक्ट्समध्येही वापरले जातात. त्यामुळे या जीन असलेल्या लोकांच्या मेंदूला कोथिंबीरचा वास थेट ‘साबणासारखा’ वाटतो.

हा जीन पिढ्यानपिढ्या पुढे जातो. त्यामुळे अनेकदा जर आई किंवा वडिलांना कोथिंबीरची चव आवडत नसेल, तर मुलांमध्येही तसाच अनुभव येण्याची शक्यता जास्त असते. अशा लोकांसाठी कोथिंबीर अनेकदा ‘केमिकल’ किंवा परफ्युमसारखी चव देतो.

पण ही आवड-निवड फक्त जीनपुरती मर्यादित नाही. बचपनातील खाद्यसंस्कृतीही मोठी भूमिका बजावते. भारतीय, मेक्सिकन, थाई किंवा मिडल ईस्ट फूडमध्ये वाढलेल्या लोकांसाठी कोथिंबीरची चव अगदी नैसर्गिक वाटते, कारण ते लहानपणापासूनच त्याचा वापर करत आलेले असतात.

ज्यांच्या परिसरात कोथिंबीरचा वापर कमी असतो, त्यांना त्याची ही जोरदार सुगंधी चव अचानक अनोळखी आणि अस्वस्थ वाटू शकते. कधीकधी ही नापसंती जन्मजात नसून, अनुभवातूनही तयार होते.

मानव विकासाच्या इतिहासाकडे पाहिले तर प्राचीन काळातील माणसं चव आणि वासावरून अन्न निवडत असत. जे पदार्थ कडू, तीव्र किंवा अज्ञात असत, त्यांना ते संभाव्य धोक्याचं चिन्ह मानत. याच कारणामुळे काही लोक नैसर्गिकरित्या धनिया, पुदीना किंवा तुळशीसारख्या तीव्र वासाच्या पानांपासून सुरुवातीला दूर राहू शकतात. मात्र वयानुसार ही चव हळूहळू आवडूही लागते.