शेतजमीन नाही, गुरंढोरं नाहीत, तरीही 'ही' व्यक्ती बनली लखपती, दिलं डझनभर लोकांना काम, असा कोणता व्यवसाय केला? 

25 वर्षे  इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंच्या विक्रीचा धंदा केला. जमीन नाही, गुरंढोरं नाहीत, शेतीचं कसलं ज्ञान नाही, पण कल्पना सुचली आणि त्यावर काम केलं. ती कल्पना होती गांडूळ खत प्रकल्पाची. आज त्यातून लाखो रुपये कमाताहेत आणि डझनभर लोकांना कामही देत आहेत. चला तर त्यांची ही यशाची कहाणी सविस्तर जाणून घेऊया...

आनंद अग्रवाल गांडूळ खत आणि गांडूळ खत धुऊन महिन्याला लाखो रुपये कमवत आहेत. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, या यशस्वी व्यक्तीची स्वतःची जमीन नाही आणि त्यांच्याकडे गुरंढोरंही नाहीत. तरीही, त्यांनी जमीन भाड्याने घेतली आणि आसपासच्या शेतकरी आणि दूध व्यावसायिकांकडून गायीचे शेण खरेदी करून उच्च प्रतीचे गांडूळ खत बनवण्यास सुरुवात केली.

शाहजहांपूर शहरातील रहिवासी आनंद अग्रवाल गेल्या 25 वर्षांपासून इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंचा व्यवसाय करत होते. सुमारे 2 वर्षांपूर्वी त्यांनी शहरालगतच्या मौ खासा गावात 2 एकर जमिनीत गांडूळ खत बनवण्यास सुरुवात केली. आता ते दर महिन्याला 700 ते 800  क्विंटल गांडूळ खत तयार करतात. त्यांना गांडूळ खतामधून सुमारे 40% ते 50% नफा मिळतो.

गांडूळ खत तयार करताना निघणारे गांडूळ खत धुऊन तयार झालेले पाणी (लिक्विड कंपोस्ट) देखील ते विकतात. उन्हाळ्यामध्ये दर महिन्याला सुमारे 10 हजार लिटर लिक्विड कंपोस्ट तयार होते. 25 लिटर गांडूळ खताची किंमत 250 रुपये आहे, तर 50 लिटर गांडूळ खताची किंमत 500 रुपये आहे. याशिवाय, 1 किलो गांडूळ खताची किंमत 20 रुपये, 2 किलोची 30 रुपये, 5 किलोची 75 रुपये, 10 किलोची 125 रुपये आणि 50 किलो गांडूळ खताची किंमत 400 रुपये आहे.

गांडूळ खत तयार करण्यासाठी आनंद अग्रवाल यांनी मेरठहून गांडूळ मागवले होते. संपूर्ण युनिट सुरू करण्यासाठी सुमारे 5 लाख रुपये खर्च आला. आनंद गांडूळ खत तयार करण्यासाठी डेअरी आणि गोशाळांमधून गायीचे शेण खरेदी करतात. शेतकरी, रोपवाटिका चालवणारे आणि घराच्या बागेत गांडूळ खत वापरणारे लोक त्यांच्या ठिकाणाहून तयार झालेले गांडूळ खत आणि लिक्विड कंपोस्ट घेऊन जातात.

गांडूळ खत बनवणारे आनंद अग्रवाल सुमारे डझनभर कुटुंबांना रोजगारही देत आहेत. आनंद अग्रवाल सांगतात की, दररोज सुमारे 12 लोक त्यांच्यासोबत गांडूळ खत बनवण्यासाठी काम करतात. गांडूळ खत बनवण्यासोबतच आनंद अग्रवाल शेतकऱ्यांना गांडूळ खत बनवण्याचं प्रशिक्षणही देतात. याशिवाय ते शेतकऱ्यांना गांडूळ देखील पुरवतात.