चुकूनही जवळ जाऊ नका, 45 मिनिटांत जातो जीव; 'हे' आहेत जगातील सर्वात विषारी साप!

आपल्याला साप म्हटलं की, लगेच आठवतो तो त्याचा विषारी दात आणि थरकाप उडवणारे त्याचे रूप! पण एक गोष्ट लक्षात घ्या, की जसे सगळेच साप विषारी नसतात, तसेच सगळे विषारी साप सारखेच धोकादायक नसतात. त्यांच्या विषाची ताकद देखील प्रजातीनुसार कमी-जास्त असते. पण काही असे साप आहेत, ज्यांना जगातील सर्वात धोकादायक विषारी साप मानले जाते. यात किंग कोब्रा, इंडियन क्रेट (मण्यार), हॉर्नड वायपर, रसेल वायपर, पिट वायपर आणि सॉ-स्केल्ड क्रेट यांचा समावेश आहे.

किंग कोब्रा : हा साप त्याच्या लांबीसाठी आणि शिकारीच्या पद्धतीसाठी ओळखला जातो. जगातील सर्वात लांब विषारी साप म्हणून त्याला ओळखले जाते. हा तब्बल 2 मीटरपर्यंत आपले फण उंचावू शकतो. याचा दंश इतका विषारी असतो की, एकाच वेळी 20 लोकांना मारू शकतो. एका दंशात तो 420 मिलीग्रामपर्यंत विष बाहेर टाकतो. विशेष म्हणजे, भारतात अजूनही किंग कोब्राच्या विषावर लस (अँटीडोट) तयार झालेली नाही. त्याला उंदीर, बिनविषारी साप, इतर कोब्रा, मण्यार आणि अजगराची पिल्ले खायला खूप आवडतात.

इंडियन क्रेट (मण्यार) : आता इंडियन क्रेट म्हणजेच मण्यार सापाबद्दल बोलूया. हा साप आपल्या देशातील ग्रामीण आणि जंगल परिसरात जास्त दिसतो. आपल्या देशात सर्वाधिक लोकांना हाच साप चावतो. त्याच्या विषात न्यूरोटॉक्सिन्स असतात, जे शरीरातील अवयवांचे कार्य थांबवतात. या सापाने चावल्यानंतर फक्त 45 मिनिटांत माणसाचा जीव जाऊ शकतो. मण्यार साप साधारणपणे 4 ते 5 फूट लांब असतो. ते 10 ते 17 वर्षे जगतात. सामान्य मण्यारच्या अंगावर तपकिरी आणि पांढऱ्या रंगाचे पट्टे असतात, तर काळ्या मण्यारच्या अंगावर काळे पट्टे असतात.

हॉर्नड वायपर : हॉर्नड वायपर हा वाळवंटात आणि मध्यपूर्वेकडील काही भागांमध्ये आढळणारा विषारी सापाची प्रजाती आहे. या सापांच्या डोळ्यांवर शिंगासारखे दिसणारे भाग असतात, ज्यामुळे त्यांना ओळखणे सोपे होते. वाळूसारख्या रंगाचा हा साप खूप धोकादायक असतो.

रसेल वायपर (घोणस) : रसेल वायपर अर्थात घोणस हा भारतातील अनेक भागांमध्ये आढळतो. चावण्यापूर्वी तो मोठा फुत्कार (हिसिंग) आवाज काढतो. त्याच्या दंशातून हेमोटॉक्सिन नावाचे विष बाहेर पडते, जे थेट आपल्या केंद्रीय मज्जासंस्थेवर परिणाम करते. रसेल वायपरच्या एका दंशाने अंतर्गत रक्तस्राव (इंटरनल ब्लीडिंग) आणि मेंदूमध्ये रक्तस्राव (ब्रेन हॅमरेज) होऊ शकतो. रसेल वायपर त्याच्या विशिष्ट रुपासाठी ओळखला जातो. त्याचे डोके त्रिकोणी आणि शरीर तुलनेने मोठे असते. त्याचा रंग तपकिरी, पिवळा आणि काळा यांच्या मिश्रणाचा असतो, आणि त्याच्या शरीरावर गडद पट्टे असतात.

पिट वायपर (सामान्य सँड वायपर) : पिट वायपर, ज्याला सामान्य सँड वायपर असेही म्हणतात, तो जगातील सर्वात वेगवान साप आहे. तो प्रति तास 29 किलोमीटर वेगाने धावू शकतो. त्याची चालण्याची पद्धत खूपच खास असते. तो वाळवंटातील गरम वाळूशी कमीत कमी संपर्क साधत पुढे सरकतो आणि घसरत नाही. हा विषारी पिट वायपर वाळवंटातच आढळतो.

सॉ-स्केल्ड क्रेट : शेवटी, सॉ-स्केल्ड क्रेट बद्दल बोलायचे झाले तर, तो दिसायला खूप लहान असला तरी अत्यंत विषारी आहे. त्याचे मोठे डोळे आणि मानेपेक्षा रुंद डोके त्याला इतर सापांपेक्षा वेगळे बनवते. हा साप साधारणपणे वालुकामय, खडकाळ आणि नरम मातीच्या भागात आढळतो आणि त्याची लांबी 2.6 फुटांपेक्षा जास्त नसते. भारतातील चार सर्वात विषारी सापांमध्ये हा सर्वात लहान आहे. या सापाच्या दंशाने जगात सर्वाधिक लोकांचा मृत्यू होतो.