नवीन नियमांनुसार, ऑनलाइन आरक्षण सुरू झाल्यानंतर पहिल्या 15 मिनिटांत फक्त आधार क्रमांकाशी लिंक केलेल्या वापरकर्त्यांनाच आयआरसीटीसीच्या वेबसाईट आणि मोबाईल अॅपवरून तिकिट बुक करता येणार आहे. यामुळे प्रवाशांना अधिक सुरक्षितता आणि पारदर्शकतेचा फायदा मिळणार आहे. तसेच, दलालांकडून होणाऱ्या गैरव्यवहारांना आळा बसण्याची शक्यता रेल्वे प्रशासनाने व्यक्त केली आहे.
सध्या तात्काल तिकिट बुकिंगच्या वेळी ही अट लागू असते. तात्काल आरक्षण सुरू झाल्यानंतर पहिल्या काही मिनिटांतच हजारो प्रवासी तिकिट बुक करण्याचा प्रयत्न करतात. त्यामुळे प्रचंड ताण निर्माण होतो. या काळात दलाल किंवा अनधिकृत एजंट्सकडून मोठ्या प्रमाणावर तिकिट बुक केली जातात. हे टाळण्यासाठी आधार लिंकिंगची सक्ती करण्यात आली होती. आता त्याच धर्तीवर सर्वसाधारण आरक्षणासाठी देखील हा नियम लागू केला जाणार आहे.
advertisement
पहिल्या 15 मिनिटांनंतर अधिकृत आयआरसीटीसी एजंट्सनाही ऑनलाइन बुकिंगची परवानगी दिली जाईल. म्हणजेच एजंटमार्फत तिकिट बुक करायचे असल्यास प्रवाशांना सुरुवातीचे 15 मिनिटे थांबावे लागणार आहे. यामुळे सर्वसामान्य प्रवाशांना ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर प्राधान्याने तिकिट मिळण्याची संधी मिळेल.
दरम्यान, रेल्वेच्या पीआरएस काउंटरवरून तिकिट मिळवण्याच्या नियमांमध्ये कोणताही बदल होणार नाही. काउंटरवरून तिकिट बुक करण्याची वेळ आणि प्रक्रिया पूर्ववत राहणार आहे. त्यामुळे ग्रामीण किंवा दुर्गम भागात इंटरनेट सुविधा नसलेल्या प्रवाशांनाही नेहमीप्रमाणेच तिकिट मिळू शकेल.
रेल्वे मंत्रालयाने सांगितले की, या बदलामुळे ऑनलाइन तिकिट बुकिंगची प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि सुरक्षित होईल. प्रवाशांना थेट लाभ मिळेल तसेच काळाबाजार करणाऱ्यांवर निर्बंध येतील. आयआरसीटीसीकडे दररोज लाखो प्रवासी लॉग इन करून तिकिट बुक करतात. त्यामध्ये मोठा हिस्सा सर्वसाधारण आरक्षणाचा असतो. त्यामुळे नवीन नियम लागू झाल्यानंतर प्रवाशांचा अनुभव अधिक सकारात्मक होईल, असा रेल्वे प्रशासनाचा विश्वास आहे.
एकूणच, 1 ऑक्टोबरपासून सर्वसाधारण आरक्षणाच्या पहिल्या 15 मिनिटांत आधार लिंक केलेल्या प्रवाशांनाच प्राधान्य मिळणार आहे. ही पद्धत यापूर्वी तात्काल बुकिंगमध्ये यशस्वी ठरली असल्याने आता ती सर्वसाधारण आरक्षणासाठीही लागू केली जात आहे.