Science of Cricket: जिंकायचं असेल तर बुमराह हवा, पण...; कोण ठरवतं किती खेळायचं? Team Indiaच्या वर्कलोड मॅनेजमेंटचे गणित अन् गुपित

Published by:Jaykrishna Nair

Last Updated:July 19, 2025 4:07 PM IST

Workload Management: जसप्रीत बुमराह आणि मोहम्मद सिराजसारख्या वेगवान गोलंदाजांच्या कामगिरीमागे असते एक सखोल योजना. वर्कलोड मॅनेजमेंट. बीसीसीआय, एनसीए आणि टीम मॅनेजमेंट मिळून हा गुंतागुंतीचा निर्णय घेतात.

लॉर्ड्समध्ये 22 धावांनी झालेल्या निसटत्या पराभवानंतर शुभमन गिलच्या नेतृत्वाखालील भारतीय संघ 23 जुलैपासून सुरू होणाऱ्या मँचेस्टर टेस्टमध्ये पुनरागमनासाठी उत्सुक आहे. भारतीय क्रिकेटप्रेमींसाठी मोठा प्रश्न म्हणजे, इंग्लंडविरुद्ध ओल्ड ट्रॅफर्डमध्ये होणाऱ्या चौथ्या कसोटी सामन्यात जसप्रीत बुमराह खेळणार का? भारत सध्या मालिकेत 1-2 ने पिछाडीवर आहे. अशा परिस्थितीत संघ व्यवस्थापन आपल्या क्रमांक एकच्या वेगवान गोलंदाजाला संघात सामावून घेण्यास इच्छुक आहे का, हा चर्चेचा विषय बनला आहे. कारण या कसोटीत खूप काही पणाला लागले आहे. मँचेस्टरमध्ये पराभव म्हणजे मालिका गमावण्यासारखे होईल, तर विजय किंवा बरोबरी साधल्यास भारताकडे मालिका जिंकण्याची संधी राहील.

बुमराहच्या वर्कलोडवर सतत लक्ष

जसप्रीत बुमराहच्या वर्कलोडबाबत सतत चर्चा होत असते. कारण तो भारतीय गोलंदाजी आक्रमणाचा प्रमुख केंद्र आहे आणि तो अनेकदा दुखापतींनी ग्रस्त राहिलेला आहे. इंग्लंड दौऱ्यात त्याला पाच कसोटींपैकी फक्त तीन खेळण्याची परवानगी देण्यात आली, ही बाब वर्कलोड मॅनेजमेंटचा उत्तम उदाहरण आहे. टीम इंडियाचे सहाय्यक प्रशिक्षक रयान टेन डोशेट यांनी नुकतीच मोहम्मद सिराजच्या वर्कलोड मॅनेजमेंटच्या महत्त्वावर भर दिला. त्यांनी सांगितले की, तो सतत दीर्घ स्पेल टाकतो आणि संघासाठी महत्त्वाचा आहे.

वर्कलोड मॅनेजमेंट

भारतीय क्रिकेट संघ किंवा जगातील कोणत्याही संघात 'वर्कलोड मॅनेजमेंट' म्हणजे खेळाडूंवर विशेषतः वेगवान गोलंदाजांवर येणाऱ्या शारीरिक आणि मानसिक दबावाला नियंत्रित करणे. हे विशेषतः त्या खेळाडूंना आवश्यक असते जे तिन्ही प्रकारांमध्ये (टेस्ट, वनडे, टी-20) खेळतात. याचा मुख्य उद्देश म्हणजे खेळाडूंना दुखापतींपासून वाचवणे आणि त्यांची फिटनेस टिकवणे, तसेच त्यांना महत्त्वाच्या स्पर्धांसाठी तयार ठेवणे.

एक जटिल प्रक्रिया

भारतीय क्रिकेट संघात वर्कलोड मॅनेजमेंट ही एक अत्यंत जटिल प्रक्रिया आहे. बीसीसीआय,नॅशनल क्रिकेट अकादमी (एनसीए), निवड समिती, प्रशिक्षक आणि संघ व्यवस्थापन हे सर्वजण यासाठी एकत्रितपणे काम करतात. याचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे खेळाडूंना दुखापतींपासून वाचवून त्यांचे सर्वोत्तम प्रदर्शन सुनिश्चित करणे आणि त्यांना भविष्यासाठी तयार ठेवणे. ही एक सातत्याने चालणारी प्रक्रिया आहे. ज्यामध्ये खेळाडूंच्या वैयक्तिक गरजांबरोबरच आंतरराष्ट्रीय वेळापत्रकाचाही विचार केला जातो.

बीसीसीआय कसा घेतो निर्णय?

बीसीसीआय खेळाडूंच्या वर्कलोड मॅनेजमेंटचा निर्णय खालील काही मुद्द्यांवर आधारित घेतो:

एनसीएची भूमिका:

बेंगळुरूस्थित नॅशनल क्रिकेट अकादमी (एनसीए) ही खेळाडूंच्या फिटनेस, पुनर्प्राप्ती आणि वर्कलोड डेटावर नजर ठेवणारे महत्त्वाचे केंद्र आहे. हे खेळाडूंच्या प्रदर्शनाचा आणि फिटनेसचा विस्तृत डेटाबेस तयार करते. जानेवारी 2023 मधील पुनरावलोकन बैठकीनंतर बीसीसीआयने घोषणा केली की एनसीए 20 खेळाडूंच्या एका पूलवर लक्ष ठेवेल. जे आगामी वनडे वर्ल्ड कपसाठी संभाव्यरित्या निवडले जातील.

निवड समिती, प्रशिक्षक आणि कर्णधार यांचा सहभाग:

वर्कलोड मॅनेजमेंटसंबंधी निर्णय मुख्य प्रशिक्षक, कर्णधार आणि निवड समिती (मुख्य निवडकर्त्यासह) यांच्या एकत्रित सल्ल्यानंतर घेतले जातात. उदाहरणार्थ, जसप्रीत बुमराहच्या वर्कलोडला पाहता, त्याला इंग्लंडविरुद्धच्या पाच कसोटींपैकी केवळ तीनच खेळवण्याचा निर्णय घेण्यात आला होता.

आयपीएल फ्रँचायझींबरोबर समन्वय:

आयपीएलसारख्या मोठ्या स्पर्धांमध्ये खेळाडूंवर फारसा दबाव येतो. बीसीसीआय आणि एनसीए आयपीएल फ्रँचायझींशी समन्वय साधण्याचा प्रयत्न करतात, जेणेकरून खेळाडूंचा वर्कलोड नीट सांभाळता येईल. मात्र यात अडचणीही येतात, कारण फ्रँचायझी त्यांच्या प्रमुख खेळाडूंना विश्रांती देण्यास नेहमी तयार नसतात. बीसीसीआय त्यांच्याकडून खेळाडूंच्या डेटाचा विनंती करू शकतो. परंतु एखाद्या सामन्यात कोणाला विश्रांती द्यायची का, हे निर्देशित करू शकत नाही.

फिटनेस प्रोटोकॉल:

बीसीसीआयने खेळाडूंना निवडण्यासाठी यो-यो टेस्ट आणि डेक्सा स्कॅनसारख्या फिटनेस टेस्ट बंधनकारक केल्या आहेत. यामुळे खेळाडू राष्ट्रीय संघात स्थान मिळवण्यासाठी आवश्यक फिटनेस निकष पूर्ण करत आहेत की नाही, याची खात्री केली जाते. तसेच खेळाडूंना स्थानिक क्रिकेट खेळणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. जेणेकरून ते मॅच फिट राहतील आणि स्थानिक पातळीशी संपर्कात राहतील.

वर्कलोड मॅनेजमेंट का गरजेचे आहे?

दुखापतींपासून संरक्षण: सातत्याने क्रिकेट खेळल्यामुळे खेळाडूंवर विशेषतः वेगवान गोलंदाजांवर जास्त दबाव येतो. त्यामुळे दुखापती होण्याची शक्यता वाढते. वर्कलोड मॅनेजमेंटमुळे त्यांना योग्य विश्रांती आणि रिकव्हरीचा वेळ मिळतो.

सातत्यपूर्ण कामगिरी: थकलेले खेळाडू आपले सर्वोत्तम प्रदर्शन देऊ शकत नाहीत. वर्कलोड मॅनेजमेंटमुळे खेळाडू मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या ताजेतवाने राहतात. ज्यामुळे ते सातत्याने चांगली कामगिरी करू शकतात.

मोठ्या स्पर्धांसाठी तयारी: टी-20 वर्ल्ड कप, वनडे वर्ल्ड कप, वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिपसारख्या मोठ्या स्पर्धांसाठी खेळाडूंना तयार ठेवण्यासाठी वर्कलोड मॅनेजमेंट गरजेचे आहे.

प्रत्येक खेळाडूची गरज वेगळी

सर्व खेळाडूंचा वर्कलोड सारखा नसतो. वेगवान गोलंदाज (जसे की जसप्रीत बुमराह, मोहम्मद सिराज) यांना इतरांच्या तुलनेत अधिक निरीक्षणाची गरज असते. ऑलराउंडर आणि तिन्ही फॉर्मेटमध्ये खेळणारे खेळाडू देखील या गटात येतात. कधी कधी खेळाडूंना मालिकेच्या मध्ये किंवा महत्त्वाच्या स्पर्धांपूर्वी विश्रांती दिली जाते. जरी ते फिट असले तरी, त्यांना ताजेतवाने ठेवण्यासाठी.

मँचेस्टरमध्ये होणार अंतिम निर्णय

बुमराहने लीड्समध्ये झालेला पहिला कसोटी सामना खेळला होता आणि पहिल्या डावात पाच बळी घेतले होते. त्यानंतर वर्कलोड मॅनेजमेंटच्या अंतर्गत त्याला एजबेस्टनमधील दुसऱ्या कसोटीसाठी विश्रांती देण्यात आली होती. लॉर्ड्समध्ये तिसऱ्या कसोटीसाठी परतताना बुमराहने पुन्हा एकदा पहिल्या डावात पाच बळी घेत प्रभाव टाकला. टेन डोशेट म्हणाले, बुमराहबाबत मँचेस्टरमध्ये निर्णय घेतला जाईल. हे स्पष्ट आहे की आता मालिका पणाला लागली आहे. त्यामुळे आम्ही त्याला खेळवण्याच्या बाजूने आहोत. पण आम्हाला मोठी चित्र बघावी लागेल – मँचेस्टरमध्ये विजय मिळवण्याची आमची सर्वोत्तम शक्यता काय आहे आणि नंतर होणाऱ्या ओव्हल कसोटीशी हे कसे जुळते.

बुमराह या मालिकेत दुसऱ्या क्रमांकाने सर्वाधिक विकेट घेणारा गोलंदाज आहे. त्याने चार डावात 28.09 च्या सरासरीने 12 विकेट घेतल्या आहेत. तर मोहम्मद सिराजने या मालिकेत सर्वाधिक 13 बळी घेतले असून, बर्मिंगहॅम टेस्टच्या पहिल्या डावात घेतलेली सहा विकेट यामध्ये समाविष्ट आहेत.

Location :

Mumbai,Maharashtra

First Published :

July 19, 2025 4:07 PM IST

Science of Cricket: जिंकायचं असेल तर बुमराह हवा, पण...; कोण ठरवतं किती खेळायचं? Team Indiaच्या वर्कलोड मॅनेजमेंटचे गणित अन् गुपित

Science of Cricket: जिंकायचं असेल तर बुमराह हवा, पण...; कोण ठरवतं किती खेळायचं? Team Indiaच्या वर्कलोड मॅनेजमेंटचे गणित अन् गुपित

फोटो

ताज्या बातम्या