Trending:

Explainer: POCSO कायद्यात नवीन बदल, बदलापूरच्या नराधमाला होऊ शकते फाशी?

Published by:sachin Salve
trending desk

Last Updated:August 21, 2024 9:54 PM IST

'प्रोटेक्शन ऑफ चिल्ड्रन फ्रॉम सेक्शुअल ऑफेन्स अॅक्ट' असं पॉक्सो कायद्याचं पूर्ण नाव आहे. याला मराठीत बाल लैंगिक अपराध संरक्षण कायदा असं म्हणतात.

मुंबई: महाराष्ट्रातल्या बदलापूर इथल्या एका नामांकित शाळेत चार वर्षांच्या दोन मुलींवर लैंगिक अत्याचार झाले. शाळेतल्या स्वच्छता कर्मचाऱ्याने दोन्ही मुलींचा लैंगिक छळ केला. ही घटना 14 ऑगस्ट रोजी घडली. आतापर्यंत आपल्या देशात अशा अनेक घटना घडल्या आहेत. कर्नाटकातले भाजपचे ज्येष्ठ नेते बीएस येडियुरप्पा यांच्यावर एका अल्पवयीन मुलीचा लैंगिक छळ केल्याचा आरोप झालेला आहे. अनेक नेते, अभिनेते आणि खेळाडूदेखील अशा प्रकरणात अडकलेले आहेत. अशा घटनांपासून अल्पवयीन मुलींचं संरक्षण करण्यासाठी पॉक्सो कायदा (POCSO) आणण्यात आला आहे. काही वेळा या कायद्याचा गैरवापर होत असल्याच्याही बातम्या येतात. तरीदेखील लैंगिक छळापासून संरक्षणासाठी हा कायदा अत्यंत महत्त्वाचा आहे.

पॉक्सो कायद्याचं स्वरूप कसं आहे?

'प्रोटेक्शन ऑफ चिल्ड्रन फ्रॉम सेक्शुअल ऑफेन्स अॅक्ट' असं पॉक्सो कायद्याचं पूर्ण नाव आहे. याला मराठीत बाल लैंगिक अपराध संरक्षण कायदा असं म्हणतात. हा कायदा 2012मध्ये करण्यात आला आहे. लैंगिक छळाच्या प्रकरणांमध्ये अल्पवयीन (18 वर्षांखालच्या) मुला-मुलींना संरक्षण प्रदान करणं, हा कायद्याचा मूळ हेतू आहे. पॉक्सोअंतर्गत दोषी आढळल्यास कठोर शिक्षेची तरतूद आहे. पूर्वी या कायद्यात फाशीच्या शिक्षेची तरतूद नव्हती. नंतर त्यात फाशी आणि जन्मठेपेसारखी शिक्षाही समाविष्ट करण्यात आली.

पॉक्सो कायद्यातल्या शिक्षेच्या तरतुदी

पॉक्सो कायद्यात विविध प्रकारच्या शिक्षेची तरतूद करण्यात आली आहे. यामध्ये दोषीला 20 वर्षं तुरुंगवासापासून ते जन्मठेपेपर्यंतची शिक्षा होऊ शकते. याशिवाय दंडही भरावा लागू शकतो.

(Badlapur School : बदलापूरच्या नराधमाचं घर स्थानिकांनी फोडलं, अक्षय शिंदेची किती लग्न झाली? धक्कादायक माहिती समोर)

- अल्पवयीन व्यक्तीचा पोर्नोग्राफीसाठी वापर केल्याप्रकरणी दोषी आढळल्यास पाच वर्षांपर्यंत तुरुंगवास आणि दंड होऊ शकतो.

- एखाद्या लहान मुलाचा पोर्नोग्राफीसाठी दुसऱ्यांदा वापर करताना पकडलं गेलं, तर सात वर्षांपर्यंत तुरुंगवास आणि दंड भरावा लागू शकतो.

- लहान मुलांचे अश्लील फोटो जमा केल्यास किंवा ते इतरांशी शेअर केल्यास शिक्षेची तरतूद आहे. अशा प्रकरणांमध्ये, दोषीला तीन वर्षांचा तुरुंगवास किंवा दंड किंवा दोन्ही प्रकारच्या शिक्षा होऊ शकतात.

- 16 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या व्यक्तीवर लैंगिक अत्याचार केल्याप्रकरणी दोषी आढळल्यास 20 वर्षांच्या तुरुंगवासापासून ते जन्मठेपेपर्यंतच्या शिक्षेची तरतूद आहे.

- अशा प्रकरणात अल्पवयीन व्यक्तीचा मृत्यू झाला, तर दोषीला फाशीची शिक्षादेखील होऊ शकते.

कोण दोषी असू शकतं?

पॉक्सो कायद्यांतर्गत फक्त पुरुषांनाच नाही तर एखाद्या महिलेलाही शिक्षा होऊ शकते. लैंगिक गुन्हे केल्याप्रकरणी एखादी महिला दोषी आढळल्यास तिला पुरुषासारखीच शिक्षा दिली जाते. अल्पवयीन मुलांच्या आणि मुलींच्या लैंगिक छळाच्या अनेक घटना उघडकीस येत आहेत. गुन्हा करणाऱ्या प्रत्येकाला या कायद्यांतर्गत समान शिक्षेची तरतूद आहे.