धोक्याची घंटा! 16 वर्षांत ज्याची भीती तेच घडलं, गुंतवणूकदारांचं वाढलं टेन्शन

भारतीय शेअर बाजारात सुरू असलेल्या घसरणीमुळे गुंतवणूकदारांच्या चिंतेत भर पडली आहे. गेल्या 16 वर्षांत पहिल्यांदाच असे संकेत मिळत आहेत, ज्यामुळे बाजार आणखी लांब काळासाठी कोसळू शकतो. तज्ज्ञांचा अंदाज आहे की, भलेही शेअर बाजार अल्पकालीन सुधारणा दाखवत असला, तरीही लॉन्ग-टर्ममध्ये बियर मार्केटचा प्रभाव दिसू शकतो. निवेशकांसाठी धोक्याची घंटा वाजली आहे. जे घडायला नको तेच घडत आहे.

ब्लूमबर्गच्या अहवालानुसार, गेल्या पाच महिन्यांत भारतीय शेअर बाजारात मोठ्या प्रमाणावर विक्री झाली आहे, ज्यामुळे अनेक शेअर्सचे ओव्हर-वॅल्यूएशन (अतिवाढीचे मूल्यांकन) संपुष्टात आले आहे. विशेष म्हणजे, बीएसई सेंसेक्स आता अमेरिकेच्या डाऊ जोन्स इंडस्ट्रीयल इंडेक्सच्या तुलनेत कमी P/E (प्राइस-टू-अर्निंग्स) रेशोवर ट्रेड करत आहे. 2009 नंतर पहिल्यांदाच असा प्रकार घडत आहे, ज्याचा अर्थ भारतीय कंपन्यांचा नफा कमी होत असून अमेरिकन कंपन्यांचा महसूल वेगाने वाढत आहे.

बॉम्बे स्टॉक एक्स्चेंजचा सेन्सेक्स सध्या मागील वर्षाच्या नफ्याच्या 21.8 पट मूल्यानुसार ट्रेड करत आहे, तर मार्च 2023 मध्ये हा आकडा 23.8 पट होता. तुलनेत, अमेरिकन डाऊ जोन्सचा P/E रेशो 22.4 पट आहे, जो एक वर्षापूर्वी 22.8 होता.

इतिहास पाहता, सेन्सेक्स डाऊ जोन्सच्या तुलनेत नेहमीच 25% प्रीमियमवर ट्रेड झाला आहे, परंतु सध्या ही स्थिती उलट झाली आहे. मार्च 2022 मध्ये सेन्सेक्सचे P/E 26 होते, तर आता ते घसरून 21.8 वर आले आहे. उलट, डाऊ जोन्सने 2022 मध्ये 15.6 वरून आता 22.4 पर्यंत वाढ केली आहे.

अमेरिकेच्या तुलनेत भारतात मंद गतीने नफा वाढ- बिझनेस स्टँडर्डच्या अहवालानुसार, अमेरिकन कंपन्यांची नफा वाढ 2024 च्या शेवटच्या तिमाहीत 16% होती, तर भारतात ही वाढ केवळ 6% होती. संपूर्ण 2025 साठीदेखील अमेरिकेतील कंपन्यांची कामगिरी भारतापेक्षा चांगली राहील, असा अंदाज आहे. FY26 मध्ये भारतीय कंपन्यांची कमाई केवळ 11% वाढण्याचा अंदाज आहे.

2.5 लाख कोटींची मोठी गुंतवणूक काढली- सिस्टेमेटिक्स इन्स्टिट्युशनल इक्विटीजचे रिसर्च प्रमुख धनंजय सिन्हा यांच्या मते, भारतीय शेअर बाजारातील मंदीमुळे परदेशी गुंतवणूकदार भारतातून आपली गुंतवणूक काढून अमेरिका, चीन आणि युरोपकडे वळत आहेत. सप्टेंबर 2023 पासून परदेशी पोर्टफोलिओ गुंतवणूकदारांनी (FPI) भारतीय बाजारातून तब्बल 2.5 लाख कोटी रुपये काढले आहेत. याच कारणामुळे सेन्सेक्स 12% कोसळला आहे, तर डाऊ जोन्स तुलनेत स्थिर राहिला आहे.

डॉलरच्या तुलनेत भारतीय कंपन्यांची वाढ कमी- 2024 मध्ये अमेरिकेच्या टॉप 30 कंपन्यांनी 8.9% नफा मिळवला, तर सेन्सेक्स कंपन्यांची कमाई 10% वाढली. मात्र, रुपयाच्या घसरणीमुळे, ही वाढ डॉलरच्या तुलनेत फक्त 5.6% राहते. परिणामी, जागतिक गुंतवणूकदार भारताऐवजी अमेरिकन शेअर बाजाराकडे वळत आहेत. तज्ज्ञांच्या मते, पुढील काही महिने शेअर बाजारासाठी खडतर असतील. भारतीय बाजारात दीर्घकालीन गुंतवणूक करणाऱ्या गुंतवणूकदारांनी घाईगडबडीने विक्री टाळावी आणि मजबूत कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक सुरू ठेवावी.

अल्पकालीन ट्रेडर्सनी जोखीम व्यवस्थापनावर लक्ष केंद्रित करावे. लार्ज-कॅप कंपन्यांमध्ये दीर्घकालीन गुंतवणूक फायदेशीर ठरू शकते. भारतीय शेअर बाजार सध्या मोठ्या बिकवालीच्या फेजमध्ये आहे, ज्यामुळे ओव्हर-वॅल्यूएशन संपुष्टात आले आहे. विदेशी गुंतवणूकदार मोठ्या प्रमाणावर पैसे काढत असून, भारतीय कंपन्यांची नफा वाढ मंदावली आहे. पुढील काही महिन्यांत आर्थिक स्थिती, चलनवाढ आणि जागतिक गुंतवणूकदारांचा कल ठरवेल की भारतीय शेअर बाजार पुन्हा तेजी पकडेल की आणखी घसरेल!

(डिस्क्लेमर: या बातमीचा उद्देश केवळ माहिती देणे आहे, कोणत्याही योजनेत गुंतवणूक करण्याची शिफारस करणे नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करणं अत्यंत जोखमीचं आहे. कोणतीही गुंतवणूक करण्याआधी कागदपत्रं, नियम, अटी वाचूनच करा. इथं दिलेली माहिती ही सर्वसामान्य माहितीवर आधारित आहे. न्यूज 18 मराठी कोणत्याही नफातोट्यासाठी जबाबदार राहणार नाही. त्यामुळे गुंतवणूक करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्या.)