Interesting Facts : कोणताही OTP 4 किंवा 6 अंकीच का असतो? काय आहे याचं गणित?

ओटीपी म्हणजे वन टाइम पासवर्ड, म्हणजे एकदाच वापरता येणारा पासवर्ड जो साधारण 30 सेकंद ते 3 मिनिटे वैध असतो. ओटीपी दोन मुख्य कामं करतो, एक म्हणजे युझर्सची ओळख पटवणं आणि दुसरं म्हणजे  ऑनलाइन व्यवहार अधिक सुरक्षित करणं. हा पासवर्ड सर्व्हरकडून जनरेट होतो आणि युझर्सच्या मोबाइल नंबर किंवा ईमेल वर पाठवला जातो.

ऑनलाइन बँकिंग असो, ई-कॉमर्स असो, सोशल मीडिया लॉगिन असो वा यूपीआय पेमेंट सगळीकडे OTP म्हणजे वन टाइम पासवर्ड असतो. जो 4 किंवा 6 क्रमांकाचा असतो.  पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की ओटीपी 4 किंवा 6 डिजीटचाच का असतो? 3, 5, 7 किंवा  का नाही?

4 अंकी ओटीपी हा सोपा, सहज लक्षात राहणारा आणि पटकन टाईप करता येणारा आहे. ज्यामुळे तो पाहिल्यावर आपण लगेच एंटर करता येतो.  बहुतेक कमी-जोखमीच्या कामासाठी 4 अंक पुरेसे असतात.  टेलिकॉम ऑपरेटर, बँका, वेबसाइट्स सर्वांसाठी 4 अंकी ओटीपी तयार करणं, व्हेरिफाय करणं आणि पाठवणं कमी प्रोसेसिंग खर्चाचं असतं.

मग 6 अंकी ओटीपी का वापरतात तर काही व्यवहार जास्त संवेदनशील असतात, जसं की बँक पेमेंट हाय-व्हॅल्यू यूपीआय ट्रान्झॅक्शन, पासवर्ड रिसेट, आधार आधारित सेवा.  अशा वेळेस अधिक सुरक्षा आवश्यक असते, म्हणून 6 अंकी ओटीपी वापरला जातो.  मोठ्या सुरक्षा प्रणालींमध्ये अतिशय सुरक्षित ठरतो. जिथे पैशांचा व्यवहार किंवा संवेदनशील डेटा असतो, तिथं 6 digit OTP सुरक्षित मानला जातो.

आंतरराष्ट्रीय मानकांनुसार Google Authenticator, Authy, Microsoft Authenticator यांसारख्या अॅपमध्ये स्टँडर्ड OTP 6 डिजीट असतो. हे RFC 4226 आणि RFC 6238 या जागतिक सुरक्षा मानकांनुसार ठरलेलं आहे.

8 किंवा 10 Digit OTP युझर्ससाठी अवघड, लक्षात ठेवणं कठीण, पटकन टाईप करता येत नाही, चुका होण्याची शक्यता जास्त, सिस्टमवर अतिरिक्त भार, जनरेट करण्यास जास्त वेळ, डेटाबेस तपासण्यास अधिक प्रोसेसिंग, SMS मध्ये कमीतकमी डेटा ठेवण्याच्या नियमांना बाधा

तंत्रज्ञान, सुरक्षा, युझर्सची सोय आणि आंतरराष्ट्रीय मानक या सगळ्यांचा विचार करूनच 4 आणि 6 digit OTP वापरले जातात.