लग्न जुळवताना अष्ट कुट मिलन महत्त्वाचे, जाणून घ्या किती गुण जुळणे महत्त्वाचे?

वैदिक ज्योतिष पद्धतीनुसार जन्मकुंडली जुळवण्याच्या या पद्धतीला अष्ट कूट मिलन असेही म्हणतात. कुंडलीमध्ये किती गुण जुळले पाहिजेत हिंदू परंपरेनुसार वधू-वरांच्या कुंडली जुळल्यानंतरच लग्न करण्याचा सल्ला दिला जातो जेणेकरून ते सुसंगत आणि आनंदी जीवन जगू शकतील. वैदिक ज्योतिषशास्त्र या उद्देशासाठी कुंडली जुळवणे अत्यंत महत्त्वाचे मानते.

कुंडलीमध्ये कूट किंवा कूट म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या 8 श्रेणी आहेत. त्या बदल्यात त्यांच्याकडे 36 गुण आहेत जे वधू आणि वर यांच्यासाठी जुळले पाहिजेत. वैदिक ज्योतिष पद्धतीनुसार जन्मकुंडली जुळवण्याच्या या पद्धतीला अष्ट कूट मिलन असेही म्हणतात. कुंडली जुळणे आणि आनंदी वैवाहिक जीवन कुंडली जुळण्याचा सर्वात महत्त्वाचा पैलू म्हणजे वधू आणि वराच्या कुंडलीतील चंद्राची स्थिती.

अष्ट कूट मिलन पद्धतीनुसार, प्रणालीमध्ये नमूद केलेल्या 36 पैलूंची वधू आणि वर यांच्या कुंडलीमध्ये तुलना केली जाते. सुसंगत वस्तूंची संख्या जितकी जास्त असेल तितके वधू आणि वरांचे जीवन अधिक आनंदी होईल. जेव्हा वधू आणि वराचे सर्व 36 गुण जुळतात तेव्हा सर्वोत्तम जुळणी लक्षात येते. लग्नासाठी कुंडली जुळणारे अंदाज वधू आणि वर यांच्यात केवळ 18 पेक्षा कमी गुण जुळले तर विवाह यशस्वी होऊ शकत नाही आणि म्हणूनच वैदिक ज्योतिषशास्त्रानुसार अशा व्यक्तींना जोडण्याचा सल्ला दिला जात नाही.

जर 18 ते 24 गुण जुळले तर लग्नाला मान्यता दिली जाऊ शकते. तथापि, अनुकूलतेचे परिणाम सरासरी असतील. 25 ते 32 गुणांची जुळणी हा खूप चांगला विवाह मानला जातो. जर 33 आणि अधिक गुण जुळत असतील, तर अशी जोडी पृथ्वीवर सर्वोत्तम मानली जाते आणि एकत्र येणाऱ्या व्यक्तींसाठी एक उत्कृष्ट वैवाहिक संबंध निर्माण करू शकते. अष्ट कूट मिलनचे पैलू वैदिक ज्योतिषशास्त्रात अष्ट कूट मिलन प्रणाली अंतर्गत जन्मकुंडली जुळवण्याच्या आठ श्रेणी सूचीबद्ध केल्या आहेत. या प्रत्येक श्रेणी अंतर्गत, वधू आणि वर यांच्या कुंडली जुळण्यासाठी तपशीलवार मार्गदर्शक तत्त्वे दिली आहेत. या प्रत्येक सुसंगतता पैलूंसाठी गुण नोंदवले जातात. सर्व श्रेण्यांमध्ये नोंदवलेल्या गुणांचे एकत्रीकरण करून अंतिम गुण मिळवले जातात.

विवाहासाठी जुळणाऱ्या कुंडलीच्या विविध श्रेणी येथे आहेत. वर्ण वा जाती जन्मकुंडलीच्या आधारे, प्रत्येक व्यक्तीच्या अहंकाराच्या पैलूचे वर्गीकरण ब्राह्मण, क्षत्रिय, वैश्य आणि शूद्र या चार वर्णांमध्ये केले जाते. चांगल्या सुसंगतता गुणासाठी, वराचा वर्ण वधूपेक्षा किमान एक बिंदू जास्त असणे आवश्यक आहे. हे लक्षात न घेतल्यास वधू-वरांचे वर्ण विसंगत असल्याचे म्हटले जाते. वश्या वश्य म्हणजे वधू आणि वर यांच्यातील शक्ती समीकरणाचा संदर्भ. वश्याच्या आधारे मानवाचे पाच प्रकारचे वर्गीकरण त्यांना मानव, वन्य प्राणी (वनचर), लहान प्राणी (चतुष्पाद), जलजन्य प्राणी (जलचर) आणि कीटक (कीट) अंतर्गत गट करतात. जेव्हा वधू आणि वर एकाच वश्याचे असतात तेव्हा अनुकूलता गुण 2 असतो, जेव्हा ते विरुद्ध वश्याचे असतात तेव्हा शून्य असते, मनुष्य आणि पाणथळ प्राणी संयोजनासाठी ½ गुण आणि उर्वरित साठी 1 गुण असतो. नक्षत्र ही जन्मनक्षत्राची अनुकूलता आहे. 27 जन्मनक्षत्रे आहेत. वधूचे नक्षत्र वराच्या नक्षत्रावरून मोजला जातो आणि परिणामी संख्या नऊने भागली जाते. त्याच प्रकारे वरासाठी एक गुण प्राप्त केला जातो.

वधू आणि वर या दोघांचे स्मरणपत्र सम असल्यास, सुसंगतता गुण 3, विषम असल्यास शून्य आणि त्यांपैकी एक विषम असल्यास 1.5 गुण असतो. योनी ही लैंगिक अनुकूलता आहे. योनी कूटमध्ये घोडा, हत्ती, मेंढी, साप, कुत्रा, मांजर, उंदीर, गाय, म्हैस, वाघ, हरे/हरीण, माकड, सिंह, मुंगूस असे 14 वर्गीकरण आहेत. वधू आणि वर एकाच प्राण्याच्या श्रेणीतील असल्यास 4 गुण, शत्रू प्राण्यांना शून्य गुण, मैत्रीपूर्ण प्राण्यांना 3 गुण, तटस्थ प्राण्यांना 2 गुण आणि मित्र नसलेल्या प्राण्यांना 1 गुण मिळतात. राशिअधिपती हा भाग राशीच्या अनुकूलतेशी जुळतो. राशीच्या घरांचे स्वामी मित्र, तटस्थ किंवा शत्रू असतात.

अनुकूल राशींसाठी पाच गुण, एका मित्राला ४ गुण आणि शत्रू असल्यास एक तटस्थ आणि शून्य गुण दिले जातात. गण हा भाग स्वभावांशी जुळतो. देव (देव), मानव (मानव) आणि राक्षस (राक्षस) हे तीन गण आहेत. वधू आणि वर एकाच गणातील असल्यास 8 गुण दिले जातात, देव आणि राक्षस यांना 1 गुण आणि मानव आणि राक्षस यांना शून्य गुण दिले जातात. राशी ही श्रेणी प्रेमाशी संबंधित आहे आणि वधू आणि वराच्या कुंडलीतील चंद्राच्या स्थितीवर आधारित गणना केली जाते. वराची चंद्र स्थिती वधूच्या स्थानापासून 2, 3, 4, 5, 6 असल्यास, जुळणी खराब आहे; पोझिशन 7 आणि 12 चांगली जुळणी दर्शवते. वधूच्या चंद्राची स्थिती वराच्या स्थानावरून 12 आहे, जुळणी अशुभ आहे. 2, 3, 4, 5, 6, 7 ही स्थिती चांगली मानली जाते.

नाडी हा कूट वधू-वरांच्या आरोग्याशी आणि जनुकांशी संबंधित आहे. वात (वायु), पित्त (पित्त) आणि कप्पा (कफ) या तीन नाड्या आहेत. जर वधू आणि वराच्या नाड्यासारख्या असतील, तर कोणतेही गुण दिले जात नाहीत. ते भिन्न असल्यास 8 गुण दिले जातात. अष्ट कूट जुळण्याबाबत महत्त्वाचे मुद्दे जरी वैदिक ज्योतिष कुंडली जुळणीमध्ये अष्ट कूट जुळण्याची पद्धत सार्वत्रिकपणे स्वीकारली गेली असली तरी उत्तर भारतीय आणि दक्षिण भारतीय परंपरांमध्ये गुण कसे दिले जातात यात प्रादेशिक फरक आहेत. वेगवेगळे ज्योतिषी वेगवेगळ्या प्रकारच्या पॅरामीटर्सचा विचार करू शकतात आणि त्यामुळे वेगवेगळ्या ज्योतिषांमध्ये गुण भिन्न असू शकतात. अष्ट कूट जुळणीव्यतिरिक्त इतर काही प्रकारचे जुळणी जे भिन्न ज्योतिषी करतात, ते म्हणजे महेंद्र कूटा, दीर्घ कूटा, वेदा कूटा आणि राज कूटा. विवाहासाठी कुंडली जुळवणे का आवश्यक आहे?

कुंडली जुळवण्याची प्रणाली अतिशय प्राचीन परंपरा आणि प्रथेवर आधारित आहे आणि मानवाला वैदिक ज्योतिषाची देणगी आहे. खरं तर, कुंडली जुळवणे हे विज्ञान आहे आणि अंधश्रद्धा नाही. सूक्ष्म विश्लेषणावर, अष्टकूट जुळणीचे निष्कर्ष सुखी वैवाहिक जीवनाचा मार्ग मोकळा करण्यासाठी अत्यंत प्रभावी असल्याचे सिद्ध झाले आहे आणि म्हणूनच कुंडली जुळणीतून इनपुट घेणे हा विवाह यशस्वी होण्याचा एक निश्चित मार्ग आहे.