Mahabharat : सुंदरी जिनं अर्जुन आणि त्याच्या बाबांवरही टाकले 'डोरे', कुणाशी केलं लग्न?

Published by:Priya Lad

Last Updated:May 18, 2025 6:01 AM IST

Mahabharat Story : ती अर्जुनवर खूप प्रेम करू लागली. हीच सुंदरी महान धनुर्धर अर्जुनच्या वडिलांना आकर्षित करण्यासाठी त्याच्या राजवाड्यातही गेली होती. मनोरंजक गोष्ट अशी आहे की या सौंदर्यवतीने पांडव आणि कौरवांच्या वंशातील एका राजाशी लग्न केलं होतं. त्यांना एक मुलगाही झाला.

नवी दिल्ली : महाभारतात एक सुंदर स्त्री होती, जी वयाच्या बंधनात अडकलेली नव्हती. ती कायमची तरुण, आनंदी आणि अत्यंत सुंदर होती. तिला पाहून मोठमोठे ऋषीही घायाळ व्हायचे. ती अर्जुनवर खूप प्रेम करू लागली. हीच सुंदरी महान धनुर्धर अर्जुनच्या वडिलांना आकर्षित करण्यासाठी त्याच्या राजवाड्यातही गेली होती. मनोरंजक गोष्ट अशी आहे की या सौंदर्यवतीने पांडव आणि कौरवांच्या वंशातील एका राजाशी लग्न केलं होतं. एक मुलगाही झाला. तुम्हाला नक्कीच प्रश्न पडला असेल की ही सुंदरी कोण?

पिढ्यानपिढ्या गेल्या तरी या सुंदरीचं सौंदर्य कमी झालं नाही तिचं सौंदर्य प्रत्येक युगात सर्वांना मोहित करत होतं.. तिच्या सौंदर्याची तुलना चंद्राच्या शीतलतेशी आणि सूर्याच्या तेजाशी केली जात असे. तिच्या चालण्याने, तिच्या डोळ्यांच्या मादकतेमुळे आणि तिच्या हास्याने फक्त देवच नाही तर सगळेच मंत्रमुग्ध झाले होते. महान राजे आणि देव तिच्या प्रेमात वेडे होते पण तिने सर्वांच्या प्रेमाचे प्रस्ताव नाकारले.

महाभारतातील ज्या दोन महापुरुषांकडे ती आकर्षित झाली होती ते तिला नाकारतील अशी तिने कधीच कल्पना केली नव्हती. एकदा ती रागावला आणि तिने अर्जुनला शापही दिला. पण नंतर तिने तो शाप हलका केला. ही सुंदर स्त्री महाभारतातील कोणत्या पराक्रमी राजाशी प्रेमात पडली आणि त्याच्याशी लग्न केलं. त्यांना एक मुलगाही झाला.

आता तुम्ही अंदाज लावू शकता का की ती सुंदरी कोण आहे? ही सुंदरी एक अप्सरा होती, जिचं नाव उर्वशी होतं. देवराज इंद्राच्या दरबारातील सर्वात प्रमुख अप्सरा. ब्रह्माजींनी अप्सरा निर्माण केल्या होत्या, ज्या स्वर्गात देवराज इंद्राच्या दरबारात नाचत आणि गात असत.

आख्यायिका सांगते की नारायण आणि नर ऋषी बद्रीनाथ इथं कठोर तपस्या करत होते. त्यांची तपश्चर्या मोडण्यासाठी इंद्राने काही अप्सरा पाठवल्या. नारायणाने आपलं ध्यान भंग होऊ दिलं नाही. त्याऐवजी आपल्या मांडीपासून (उरु) एक स्त्री निर्माण केली, जिला उर्वशी म्हणून ओळखलं जात असे. उर्वशी म्हणजे 'उरु' मांडीपासून जन्मलेली स्त्री.

ती अर्जुनकडे कशी आकर्षित झाली आणि त्याच्या प्रेमात कशी पडली

जेव्हा अर्जुन इंद्राकडून दैवी शस्त्रे मिळविण्यासाठी स्वर्गातील इंद्रलोकात गेला तेव्हा उर्वशी त्याच्याकडे आकर्षित झाली. ती त्याच्याजवळ गेली. तिने त्याच्यासमोर प्रेमाचा प्रस्ताव मांडला पण अर्जुनने नकार दिला. उर्वशीला त्याने आई म्हटलं कारण ती त्याच्या राजवंशातील मागील राजाची पत्नी होती. यामुळे उर्वशीला अपमानित वाटलं. मग ती क्रोधित झाली आणि तिने अर्जुनाला नपुंसकतेचा शाप दिला. नंतर तिने हा शाप एका वर्षापर्यंत मर्यादित ठेवला, ज्याचा अर्जुनला फायदा झाला. कारण अर्जुनाने त्याच्या एक वर्षाच्या वनवासात हा शाप वापरला होता. मग, बृहन्नाला बनून तिनं विराट प्रदेशाच्या राजाची कन्या उत्तरा हिला नृत्य शिकवायला सुरुवात केली.

अर्जुनच्या वडिलांवर जीव जडला

उर्वशीने अर्जुनच्या वडिलांनाही आकर्षित केलं होतं याची तुम्हाला काही कल्पना आहे का? ती त्याच्या राजवाड्यात पोहोचली होती पण तिथंही तिचे मनसुबे अयशस्वी झाले. ते भीष्म होते, ज्यांनी आजीवन ब्रह्मचर्य पाळण्याची प्रतिज्ञा घेतली होती. भीष्मांच्या महालात पोहोचल्यानंतर, उर्वशीने विविध मार्गांनी त्यांना आकर्षित करण्याचा प्रयत्न केला. तिने त्यांच्यावर आपल्या हावभावांचा वर्षाव केला पण ते एक इंचही हलले नाही. ब्रह्मचर्य व्रतामुळे त्याने उर्वशीला नम्रपणे नाकारले.

कोणाशी लग्न केलं?

'विक्रमोर्वशीयम' (कालिदासांनी लिहिलेल्या) या संस्कृत नाटकाच्या मजकुरानुसार, उर्वशी कौरव आणि पांडवांचा पूर्ववर्ती पुरुर्रवा नावाच्या चंद्रवंशी राजाची प्रेयसी आणि पत्नी बनली. चंद्रवंशीचा पुरुरवा त्याच्या शौर्य, सौंदर्य आणि मधुर आवाजासाठी प्रसिद्ध होता. जेव्हा तो देवांच्या सभेत गेला तेव्हा त्याला उर्वशी भेटली. दोघंही पहिल्याच नजरेत प्रेमात पडले. पुरुरवाने उर्वशीला लग्नाची मागणी घातली. उर्वशीला पृथ्वीवरील माणसाच्या साधेपणाने आणि सत्यतेने मोहित केले. ती स्वर्ग सोडून पुरुरवासोबत राहण्यासाठी पृथ्वीवर आली. दोघांमधील प्रेम खूप खोल होतं. या कारणामुळे दोघांनी लग्न केलं.

पण इंद्राने कपटाने उर्वशीला परत बोलावलं. स्वर्गाच्या नियमांमुळे उर्वशी पृथ्वीवर जास्त काळ राहू शकली नाही, तिला परतावं लागलं. पुरुरव आणि उर्वशी यांना आयुस नावाचा मुलगा झाला, जो चंद्रवंशाचा वंशज बनला.

उर्वशीने एकूण पाच प्रमुख पुरुषांवर प्रेम करण्याचा प्रयत्न केला असं म्हटलं जातं, परंतु तिला फक्त पुरुरवासोबतच खरं प्रेम मिळालं, बाकीच्यांनी तिला नाकारले किंवा त्यांचं प्रेम खरं नव्हतं.