हळदीला चांगला रंग कसा आणायचा, बुरशी येऊ नये म्हणून काय करायचं? कृषी तज्ज्ञांनी सांगितलं खास सीक्रेट

1. बुरशी आणि इतर जिवाणू यांचा नाश होऊन हळकुंड रोगमुक्त राहते.

1. शिजवलेली हळद 12 ते 15 दिवस उन्हात चांगली वाळवावी. पहिले चार दिवस दोन इंचापेक्षा जाड थर देऊ नये. ओली हळद सायंकाळी एकत्र गोळा करू नये.

वाफेच्या साह्याने संयंत्राद्वारे हळद शिजविली जाते. या यंत्राला बॉयलर असे म्हणतात. संयंत्रामध्ये चारी बाजूंना साधारणपणे 250 किलो हळद सामावली जाईल एवढ्या क्षमतेचे चार लोखंडी ड्रम असतात. संयंत्राच्या मध्यभागी पाण्यासाठी दोन टाक्या असतात. पाणी उकळण्यास दीड तासाचा अवधी पुरेसा होतो. पाणी उकळल्यानंतर तयार झालेली वाफ पाइपद्वारे लोखंडी ड्रममध्ये सोडली जाते. हळद शिजल्यानंतर लोखंडी ड्रमच्या खालील बाजूने असलेल्या नळातून पाणी ठिबकण्यास सुरुवात होते. पाणी येऊ लागताच हळद शिजली आहे असे समजले जाते. किंवा शिजलेले हळकुंड मध्यभागी हलकेच मोडले असता बारीक तारा दिसतात.

ड्रममधील संपूर्ण हळद योग्यरीत्या शिजते. हळदीचा दर्जा राखला जातो. कुरकुमीनचे प्रमाण हळदीत आहे तसे साठविले जाते. एका बॅचमध्ये साधारणपणे 200 किलो कंद आणि दररोज 8 तासांत 40 क्विंटल हळद कंद उकळता येतात. हळद कंदाची 200 किलोची एक बॅच उकळण्यासाठी सुमारे 25 ते 30 किलो सरपणाची आवश्यकता असते. फक्त तीन माणसे एका दिवसात 40 क्विंटल हळद कंद शिजवू शकतात. गरजेनुसार या सयंत्राची आकारमान वाढविता किंवा कमी करता येते. केवळ वाफेवर उकळल्यामुळे कंद कमी प्रमाणात पाणी शोषून घेतात आणि लवकर वाळतात. या पद्धतीत सलग उकळण्यामुळे इंधन आणि वेळ कमी लागतो, असं कृषी सहाय्यक प्रतापसिंह मोहिते-पाटील सांगतात.