जमीन नोंद तपासा
तुमची जमीन खरंच शेजाऱ्याच्या हद्दीत गेली आहे का? हे खात्री करण्यासाठी 7/12 उतारा, फेरफार उतारा आणि महाभूमी पोर्टलवरील नकाशा तपासा. गावनकाशा व खातेदारी नोंदींमध्ये तुमच्या जमिनीची सीमा स्पष्ट असते.
जर नोंदीत जमीन तुमच्या नावावर असून शेजाऱ्याने ती वापरण्यास सुरुवात केली असेल, तर पुढील कारवाई करता येते.
मोजणी करून घ्या
advertisement
गाव नमुना क्रमांक 8 (नकाशा) मध्ये दाखविलेली सीमा प्रत्यक्षात जमिनीवर जुळते का हे पाहण्यासाठी तलाठी कार्यालयात अर्ज करून मोजणी करून घ्या.
मोजणीसाठी महसूल विभागाचा सर्व्हेअर येतो आणि सीमारेषा ठरवतो. यावेळी दोन्ही बाजूंचे शेतकरी किंवा संबंधित व्यक्तींना हजर राहावे लागते.
मोजणी अहवालात तुमची जमीन दुसऱ्याच्या ताब्यात असल्याचे स्पष्ट झाल्यास, तो अहवाल दावा करण्यासाठी पुरावा ठरतो.
दावा कुठे कराल?
तहसीलदार कार्यालयात तक्रार – सर्वप्रथम तहसीलदाराकडे अर्ज करून शेजाऱ्याने केलेल्या बेकायदेशीर ताब्याबाबत तक्रार नोंदवा. तहसीलदार चौकशी करून आदेश देऊ शकतात.
न्यायालयात दावा – जर महसूल विभागातून तोडगा निघाला नाही, तर तुम्हाला सिव्हिल कोर्टात 'हक्क आणि ताबा पुनर्स्थापना' दावा दाखल करता येतो. न्यायालय जमीन मालकी हक्क तपासून निर्णय देते.
आवश्यक कागदपत्रं कोणती?
7/12 उतारा आणि 8-अ उतारा
फेरफार दाखले
गाव नकाशा आणि मोजणी अहवाल
जमिनीवरील ताब्याचे पुरावे (पिकाची पावती, सिंचन बिल, मालकी हक्काचे कागदपत्र) ही कागदपत्रं दावा करताना महत्त्वाची ठरतात.
न्यायालयीन प्रक्रियेतील काळजी
दावा दाखल करताना अनुभवी वकिलाचा सल्ला घ्यावा.
खोटा पुरावा सादर केल्यास केस कमकुवत होऊ शकते.
कोर्टाचा निर्णय होईपर्यंत स्वतःहून वाद घालणे टाळावे.
काय लक्षात ठेवावं?
जमिनीवर कायम ताबा ठेवण्यासाठी वेळेवर कर, पिक पाहणी व इतर नोंदी नीट ठेवाव्यात. शेजाऱ्याशी वाद टाळून सुरुवातीला मध्यस्थी किंवा महसूल अधिकाऱ्यांकडून मिटवून घेण्याचा प्रयत्न करावा. एकदा जमीन दुसऱ्याच्या नावावर नोंदली गेली, तर नंतर परत मिळवणं कठीण होतं. म्हणून नोंदी सतत तपासत राहणं आवश्यक आहे.