कृषी विभागाच्या माहितीनुसार, थंडीच्या काळात वेळेवर पेरणी करणे आणि शीतसहिष्णू वाणांची निवड करणे हे पिकांच्या संरक्षणाचे पहिले पाऊल ठरते. गव्हासाठी लोकवन, हरभऱ्यासाठी जेजी 11 आणि मोहरीसाठी पीकेव्ही गोल्ड अशा वाणांचा वापर शेतकऱ्यांना फायदेशीर ठरतो. थंडीमुळे जमिनीचे तापमान कमी झाल्यास पिकांची वाढ मंदावते, त्यामुळे पिकांच्या वाढीच्या टप्प्यानुसार योग्य सिंचन करणे आवश्यक आहे.
advertisement
थंडीच्या रात्रींमध्ये शेतात हलके सिंचन केल्यास जमिनीचे तापमान संतुलित राहते आणि दवाचा परिणाम कमी होतो. काही भागात शेतकऱ्यांकडून मल्चिंग पद्धतीचा अवलंब केला जातो, ज्यामुळे मातीतील ओलावा टिकून राहतो आणि मुळांचे संरक्षण होते. हरभरा, गहू, मटार यांसारख्या पिकांमध्ये थंडीमुळे बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे वेळोवेळी योग्य बुरशीनाशक फवारणी करणे आवश्यक आहे, असा सल्ला कृषी अधिकारी देतात.
हवामानातील अचानक बदलांचा पिकांवर मोठा परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी स्थानिक हवामान केंद्र आणि कृषी विभागाकडून दिले जाणारे अद्ययावत मार्गदर्शन वेळोवेळी घ्यावे. तसेच शेताच्या सभोवताल वाऱ्यापासून संरक्षण देणाऱ्या झाडांची लागवड केल्यास पिकांवरील थंडीचा प्रभाव कमी होतो.
थंडीच्या तीव्र काळात रात्री शेतात धूर निर्माण करून तापमान वाढवण्याची पारंपरिक पद्धत आजही उपयुक्त ठरते. कृषी तज्ज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, या सर्व उपाययोजनांचा योग्य अवलंब केल्यास रब्बी हंगामातील पिकांचे नुकसान टाळता येते आणि उत्पादनात लक्षणीय वाढ करता येते. थंडीतील शास्त्रीय उपाययोजना केल्यास शेतकऱ्यांच्या मेहनतीला खऱ्या अर्थाने ‘सोनेरी पीक’ लाभते.