मुंबई: 'रिच डॅड पुअर डॅड' (Rich Dad Poor Dad) या गाजलेल्या पुस्तकाचे लेखक रॉबर्ट कियोसाकी यांनी अनेक वर्षांपासून बाजारात मोठी आपत्ती (market reckoning) येणार असल्याचा इशारा दिला आहे. आता त्यांनी पुन्हा एकदा त्यांच्या फॉलोअर्सना सांगितले आहे की, ती आपत्ती (reckoning) आता येऊन ठेपली आहे. त्यांनी रविवारी केलेल्या 'X' पोस्टमध्ये जाहीर केले की, त्यांनी 2013 मध्ये ज्या 'इतिहासातील सर्वात मोठे क्रॅश'बद्दल (biggest crash in history) सर्वप्रथम लिहिले होते, ते आता केवळ अमेरिकेतच नाही, तर युरोप आणि आशियामध्येही सुरू झाले आहे.
advertisement
AI मुळे नोकऱ्या जातील आणि रिअल इस्टेट कोसळेल
कियोसाकी यांच्या ताज्या इशाऱ्यामध्ये यावेळी त्यांनी कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence - AI) या घटकाला अधिक महत्त्व दिले आहे. कियोसाकी यांचा युक्तिवाद आहे की, एआयमुळे मोठ्या प्रमाणावर नोकऱ्या जातील आणि नोकरीतील या धक्क्यामुळे व्यावसायिक (Commercial) आणि निवासी (Residential) रिअल इस्टेटच्या किमतीत मोठे क्रॅश येईल.
रिअल ॲसेट्समध्ये गुंतवणूक करा
कियोसाकी यांनी पुन्हा एकदा सांगितले की, गुंतवणूकदारांनी सोने, चांदी, बिटकॉइन आणि अलीकडेच इथेरियम (Ethereum) मध्ये बचत करावी. मात्र त्यांनी चांदी आणि इथेरियमला त्यांचे सर्वात पसंतीचे पर्याय म्हणून निवडले आहे. कारण त्यांच्या मते, या दोन्ही ॲसेट्समध्ये "औद्योगिक मूल्य" (industrial value) आहे आणि त्यांच्या क्षमतेच्या तुलनेत त्यांच्या किंमती सध्या कमी आहेत.
त्यांनी याबाबत आकडेवारीही दिली: चांदीची किंमत सध्या '50 डॉलर' आहे आणि ती लवकरच 70 डॉलरपर्यंत जाईल, तसेच 2026 पर्यंत ती 200 डॉलरपर्यंत पोहोचू शकते, असा अंदाज त्यांनी वर्तवला आहे.
संकट म्हणजे संधी
जर तुम्ही कियोसाकी यांच्या बाजारविषयक अंदाजांचे अनुसरण केले असेल, तर तुम्हाला त्यांच्या इशाऱ्याची पद्धत परिचित असेल: मोठे आर्थिक संकट येत आहे, पारंपारिक मालमत्तांचे नुकसान होईल आणि ज्यांनी तयारी केली आहे ते नफा कमावतील. यावेळीही त्यांनी आगामी अस्थिरतेला संपत्ती निर्माण करण्याची संधी (wealth-building opening) म्हणून दर्शवले आहे. ते म्हणतात की 'लाखो लोक आपले सर्वस्व गमावतील,' तर ज्यांनी त्यांच्या पसंतीच्या ॲसेट्समध्ये गुंतवणूक केली आहे, ते अधिक श्रीमंत होऊन बाहेर पडू शकतील. बाजारात क्रॅश येत असतानाही 'अधिक श्रीमंत कसे व्हायचे' हे स्पष्ट करण्यासाठी त्यांनी लवकरच आणखी पोस्ट्स करण्याची घोषणाही केली आहे.
...आणि टीका
कियोसाकी यांच्या या पोस्टला सोशल मीडियावर त्वरित मोठी टीका (blowback) मिळाली. अनेक युझर्सनी त्यांच्या इशाऱ्याला 'पुनरावृत्ती' (repetitive) म्हटले आणि भीतीचे बाजारीकरण (monetising fear) करत असल्याचा आरोप केला. कियोसाकी यांनी यापूर्वी अनेकदा क्रॅशबद्दलचे अंदाज वर्तवले आहेत, याकडे त्यांनी लक्ष वेधले.
काहींनी त्यांच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले, तर काही लोकांनी बाजारातील चक्र आणि एआयमुळे होणारे बदल याबद्दलच्या त्यांच्या मोठ्या इशाऱ्याचे समर्थन केले. ही दुफळी नवीन नाही. या महिन्याच्या सुरुवातीलाही कियोसाकी यांनी 'मोठे क्रॅश' सुरू झाल्याचे पोस्ट केले होते आणि गुंतवणूकदारांना चांदी, सोने, बिटकॉइन आणि इथेरियमद्वारे स्वतःचे संरक्षण करण्याचे आवाहन केले होते, तेव्हाही अशीच संमिश्र प्रतिक्रिया उमटली होती.