पावसात-उघड्यावरील लोखंड खराब होतं, पण रेल्वे रुळावर गंज का लागत नाही?
- Published by:Mohini Vaishnav
Last Updated:
बाहेर ठेवलेले सामान्य लोखंड काही महिन्यांत गंजू लागते आणि कमकुवत होते, परंतु वर्षानुवर्षे सूर्य, पाऊस आणि थंडीच्या संपर्कात राहिल्यानंतरही रेल्वे ट्रॅक पूर्वीसारखेच मजबूत राहतात. रेल्वे ट्रॅक देखील लोखंडाचे बनलेले असतात, तरीही सर्वात मनोरंजक गोष्ट म्हणजे गंजणे कमी का आहे.
advertisement
1/9

ट्रॅक साध्या लोखंडाचे नसतात. रेल्वे ट्रॅक कार्बन स्टील किंवा उच्च-कार्बन मॅंगनीज स्टीलचे बनलेले असतात. जे सामान्य लोखंडापेक्षा खूपच मजबूत आणि गंज-प्रतिरोधक असतात. या धातूची रचनाच कठोर हवामानापासून त्याचे संरक्षण करते.
advertisement
2/9
ट्रॅकवर सतत धावणाऱ्या गाड्या हलक्या गंजाला काढून टाकतात. ट्रॅकवरील ट्रेनच्या चाकांच्या सतत घर्षणामुळे पृष्ठभागावर तयार होणारा कोणताही प्रारंभिक गंज सोलून जातो. म्हणूनच ट्रॅक चमकदार राहतात.
advertisement
3/9
ट्रॅकवर विशेष कोटिंग्ज आणि हीट ट्रीटमेंट असतात. रेल्वे ट्रॅक बांधताना, त्यांना विशेष हीट ट्रीटमेंट आणि कठीण पृष्ठभाग पूर्ण केले जाते. यामुळे त्यांना गंज आणि आर्द्रतेपासून नैसर्गिक संरक्षण मिळते.
advertisement
4/9
ट्रॅकची एकसमान जाडी आणि वस्तुमान गंजण्याचा दर कमी करते. ट्रॅकमध्ये जाड क्रॉस-सेक्शन असते, ज्यामुळे गंज ट्रॅकमध्ये खोलवर जाण्यापासून रोखतो. जाड धातू गंजाचा प्रसार लक्षणीयरीत्या कमी करते.
advertisement
5/9
पाऊस आणि ओलावा खालपर्यंत जात नाही. ट्रॅक अशा उंचीवर ठेवले जातात जिथे पाणी साचत नाही. बॅलास्ट आणि उताराच्या डिझाइनमुळे ओलावा खाली जातो, ज्यामुळे दीर्घकालीन पाण्याचा संपर्क टाळता येतो.
advertisement
6/9
रेल्वे नियमित तपासणी आणि मेंटेनेंस करते. ट्रॅकची वेळोवेळी तपासणी केली जाते. जमिनीवर टाकले जाते आणि दुरुस्ती केली जाते. या प्रक्रियेदरम्यान किरकोळ गंज काढून टाकला जातो, ज्यामुळे पुढील नुकसान टाळता येते.
advertisement
7/9
ट्रॅकवर केमिकल-आधारित अँटी-रस्ट लुब्रिकेंट लावले जाते. अनेक संवेदनशील भागात, ट्रॅकवर एक विशेष अँटी-रस्ट कंपाऊंड लावले जाते. यामुळे ओलावा आणि धातूशी ऑक्सिजनचा संपर्क कमी होतो.
advertisement
8/9
सतत भार आणि उष्णता पृष्ठभाग मजबूत करते. लाखो किलोग्रॅम वजनाच्या गाड्या ट्रॅकवर दबाव आणतात. हा दाब आणि उष्णता स्टीलच्या पृष्ठभागावर जाडपणा आणते, ज्यामुळे गंज तयार होण्याची जागा कमी होते.
advertisement
9/9
ट्रॅकच्या कडांवर किरकोळ पृष्ठभाग गंजण्याची शक्यता असते. रेल्वे इंजिनियरिंगमध्ये, ट्रॅकच्या कडांवर किरकोळ पृष्ठभाग गंज हानिकारक मानला जात नाही. त्याचा ट्रॅकच्या आयुष्यावर परिणाम होत नाही.