Do You Know : जगातील असा एक देश जिथे एकही जेल नाही, Crime हा शब्दही वापरला जात नाही; नाव ऐकून वाटेल आश्चर्य

जगात असा एखादा देश असेल जिथे तुम्हाला जेल (Prison) किंवा तुरुंग दिसेलच नाही? जिथे चोरी, मारामारी किंवा कोणताही मोठा गुन्हा होत नाही? जिथे केवळ शांतता आणि सुरक्षितता कायम असते? हे ऐकून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल आणि तुम्ही विचार करत बसाल की अरे खरंच असं पण असतं का? जगात खरोखरच असा एक देश आहे? जिथले लोक कुठलाच म्हणजे कुठलाच क्राईम करत नाहीत?

हा देश इतका लहान आहे की तुम्ही तो पायाने फिरून पूर्ण करू शकता. परंतु, या देशाची न्याय आणि कायद्याची व्यवस्था इतकी मजबूत आहे की, गुन्हेगारी येथे 'शून्य' आहे. म्हणूनच या देशाला जगातील सर्वात सुरक्षित आणि अपराध-मुक्त देश मानले जाते.

रोममध्ये वसलेला जगातील सर्वात छोटा 'शांतताप्रिय' देशहा देश आहे व्हॅटिकन सिटी (Vatican City). हा जगातील सर्वात छोटा सार्वभौम (Sovereign) देश आहे. या देशाचे क्षेत्रफळ केवळ 0.44 चौरस किलोमीटर इतके आहे आणि येथील लोकसंख्याही फक्त 800 ते 900 च्या आसपास आहे. या नगण्य आकारमानामुळे आणि नियंत्रित लोकसंख्येमुळे, या देशाने जागतिक स्तरावर आपला अपराध-मुक्त रेकॉर्ड अत्यंत अभिमानाने जपला आहे.

येथे कायमस्वरूपी जेलची गरजच नाहीव्हॅटिकन सिटीमध्ये कोणतेही कायमस्वरूपी जेल किंवा तुरुंग नाही. या देशात केवळ काही तात्पुरत्या वापरासाठी 'प्री-ट्रायल डिटेंशन सेल' (Pre-Trial Detention Cell) उपलब्ध आहेत, जे खूपच मर्यादित कालावधीसाठी वापरले जातात.

येथे जर कोणी गंभीर गुन्हा केला किंवा तो संशयास्पद आढळला, तर त्याला इटलीच्या न्यायव्यवस्थेच्या (Italian Judiciary System) हवाली केले जाते आणि इटलीच्या तुरुंगात पाठवले जाते.

पण, ही व्यवस्था कशी शक्य होते?1 अत्यंत लहान लोकसंख्या: येथील लोकसंख्या खूपच कमी आहे आणि ती मुख्यतः धार्मिक समुदायाच्या सदस्यांची बनलेली आहे.2. नियंत्रित प्रवेश: व्हॅटिकनमध्ये प्रवेश नियंत्रित असल्याने, बाहेरील गुन्हेगारीला वाव मिळत नाही. येथील प्रभावी सुरक्षा यंत्रणा कोणताही गुन्हा होण्याआधीच रोखू शकते.

व्हॅटिकन सिटीची कडक धार्मिक संस्कृती आणि शिस्त देखील गुन्हेगारीला रोखण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. येथील नागरिक मुख्यत्वे धार्मिक कार्य आणि नियमांचे पालन करतात. अशा वातावरणात चोरी किंवा पाकिटमारीसारखे छोटे गुन्हेही घडणे अत्यंत दुर्मिळ आहे.जरी कधी एखादा किरकोळ गुन्हा घडलाच, तरी गुन्हेगारांना इटलीच्या न्यायव्यवस्थेकडे सोपवले जाते. यामुळे कायद्याचे पालन सुनिश्चित होते आणि देशाला स्वतःचे मोठे तुरुंगगृह चालवण्याची गरज पडत नाही.

व्हॅटिकन सिटीमध्ये उच्चस्तरीय सुरक्षा आणि कडक पाळत ठेवली जाते. येथे प्रसिद्ध स्वित्झर्लंड गार्ड्स (Swiss Guards) आणि इतर सुरक्षा कर्मचारी तैनात असतात. हे सुरक्षा अधिकारी केवळ धार्मिक आणि राजकीय स्थळांचेच नव्हे, तर संपूर्ण व्हॅटिकनच्या सुरक्षेची जबाबदारी सांभाळतात. कोणत्याही असामान्य हालचालींना त्वरित थांबवण्यासाठी ही यंत्रणा सज्ज असते.

व्हॅटिकनचा हा 'अपराध-मुक्त' मॉडेल जगासाठी एक अनोखे उदाहरण आहे. लहान आकार, नियंत्रित लोकसंख्या, तसेच कडक धार्मिक आणि सामाजिक शिस्त यामुळे या देशाला गुन्हेगारीमुक्त ठेवण्यात यश आले आहे.