चांदीचा डोंगर अन् सोन्याची खाण सापडली; 'सिल्व्हर माउंटन'ने खळबळ माजवली, उडवली वैज्ञानिकांची झोप

गेल्या चार वर्षांपासून हा रोव्हर मंगळावर कार्यरत आहे आणि सध्याचा काळ हा त्याच्या सर्वात वेगवान वैज्ञानिक शोधांचा काळ आहे. महत्त्वाचा प्रश्न हा आहे की, या खडकांमध्ये मंगळावर जीवनाचे रहस्य दडलेले असू शकते का? वैज्ञानिक ज्या भागात हे खडक सापडले आहेत. त्या भागाला 'सोन्याची खाण' मानत आहेत.

पर्सीवरेंस रोव्हर जेजेरो क्रेटरच्या डोंगररांगा, मोठे दगड आणि खडकाळ उतारांची कसून तपासणी करत आहे. हे क्रेटर मंगळाच्या उत्तर भागात आहे. अब्जावधी वर्षांपूर्वी येथे एक मोठे सरोवर होते. मागील वर्षी डिसेंबरपासून रोव्हर क्रेटरच्या पश्चिम कडेला आहे.जो विच हेझेल हिल नावाच्या उंच उतारावर लक्ष केंद्रित करतो. या उतारावरील थर असलेले खडक त्या काळाची कहाणी सांगतात जेव्हा मंगळाचे हवामान आजच्यापेक्षा पूर्णपणे वेगळे होते.

advertisement

रोव्हरला सापडला प्राचीन खजिना

रोव्हरचा सर्वात मोठा शोध म्हणजे 'सिल्व्हर माउंटेन' (Silver Mountain) नावाचा चांदीसारखा दिसणारा खडक. जो 3.9 अब्ज वर्षांपूर्वीचा आहे. वैज्ञानिकांना या खडकात सर्वाधिक रस आहे. हा खडक एखाद्या खजिन्यापेक्षा कमी नाही. हा खडक नोआशियन युगातील (Noachian epoch) आहे. त्या काळात मंगळावर उल्कापातांचा (meteor showers) वर्षाव होत होता आणि त्याची पृष्ठभाग खड्ड्यांनी भरलेली होती.

नासाच्या माहितीनुसार हा खडक 'अनोखा' आहे आणि त्याची रचना यापूर्वी कधीही पाहिली गेली नाही. रोव्हरने आपल्या एक्स (X) अकाउंटवर लिहिले आहे, माझा 26 वा नमुना 'सिल्व्हर माउंटेन' काहीतरी वेगळे आहे. जे यापूर्वी कधीही पाहिले गेले नाही. '

पाणी आणि जीवनाचे कनेक्शन?

रोव्हरला एक असा खडक देखील सापडला आहे. ज्यामध्ये सर्पेंटाइन खनिजे (serpentine minerals) भरलेली आहेत. ही खनिजे तेव्हा तयार होतात. जेव्हा पाणी ज्वालामुखीच्या खडकांसोबत रासायनिक प्रक्रिया करते. वैज्ञानिकांचे म्हणणे आहे की, या प्रक्रियेतून हायड्रोजन (hydrogen) तयार होऊ शकतो. जो पृथ्वीवरील जीवनासाठी ऊर्जेचा महत्त्वाचा स्रोत आहे. या शोधामुळे असा प्रश्न उभा राहतो की, काय मंगळावरही कधी अशा प्रकारचे जीवन अस्तित्वात होते?

मंगळावर सोन्याची खाण!

जेजेरो क्रेटरचा पश्चिम भाग वैज्ञानिकांसाठी सोन्याची खाण ठरत आहे. कारण येथे सापडलेले खडक खजिन्यासारखे आहेत. येथे तुटलेले-फुटलेले खडक आहेत. जे अब्जावधी वर्षांपूर्वी उल्कापातामुळे मंगळाच्या पृष्ठभागाखालून उसळून बाहेर आले होते. यापैकी काही खडक कदाचित त्याच उल्कापाताचे आहेत. ज्याने जेजेरो क्रेटर तयार केले. केटी मॉर्गन यांनी सांगितले, गेले चार महिने वैज्ञानिकांसाठी वादळासारखे होते. विच हेजल हिलजवळ अजूनही अनेक रहस्ये दडलेली आहेत.

नमुने परत आणण्याची शर्यत

वैज्ञानिक या नमुन्यांना पृथ्वीवर आणून हे शोधू इच्छितात की, मंगळावर कधी जीवन होते का. परंतु नासाच्या मार्स सॅम्पल रिटर्न मिशनचे (Mars Sample Return Mission) भविष्य अडचणीत आहे. कारण हे मिशन अत्यंत आव्हानात्मक आणि गुंतागुंतीचे आहे. या मिशनसाठी 11 अब्ज डॉलर्सचा खर्च येऊ शकतो. ज्यामुळे मिशनला विलंब होत आहे. आता नवीन तंत्रज्ञानाचा शोध घेतला जात आहे.