महाप्रलय आणणारं चक्रीवादळ! माणसाचं जगणंच करेल अशक्य, त्याचा वेग इतका की, शास्त्रज्ञांनाही बसला धक्का

वैज्ञानिकांच्या मते, जर असे अत्यंत हवामान पृथ्वीवर आले तर ते माणसाचं जगणं जवळजवळ अशक्य करेल. WASP-127b नावाचा हा परग्रह पृथ्वीपासून 500 प्रकाशवर्षे दूर आहे. हा एक महाकाय वायूचा ग्रह आहे, जो गुरू पेक्षा थोडा मोठा पण कमी वस्तुमानाचा आहे. 2016 मध्ये शोधला गेलेला WASP-127b च्या विषुववृत्तावर जोरदार वाऱ्यांचा एक मोठा पट्टा आहे, जो आपल्या सौरमंडळातील वायू ग्रहांवर दिसणाऱ्या पट्ट्यांसारखा आहे.

अलीकडेपर्यंत या वाऱ्यांचा वेग एक रहस्य होतं. 211 जानेवारी रोजी ‘एस्ट्रोनॉमी अँड एस्ट्रोफिजिक्स’ (Astronomy and Astrophysics) या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात वाऱ्यांचा वेग उघड झाला. चिलीमध्ये असलेल्या युरोपियन सदर्न ऑब्झर्व्हेटरीच्या (ESO) वेरी लार्ज टेलिस्कोपचा (VLT) वापर करून वैज्ञानिकांनी या वाऱ्यांचा वेग मोजला.

जर्मनीच्या गॉटिंगेन विद्यापीठातील खगोलभौतिकशास्त्रज्ञ आणि अभ्यासाच्या मुख्य लेखिका लिसा नॉर्टमन यांनी स्पष्ट केले: “ग्रहाचा काही भाग अत्यंत वेगाने आपल्या दिशेने सरकत आहे, तर दुसरा भाग त्याच वेगाने दूर जात आहे. हे ग्रहाच्या विषुववृत्तावर अतिशय वेगवान जेट स्ट्रीमची उपस्थिती दर्शवते.” WASP-127b वरील वारे 9 किलोमीटर प्रति सेकंद या आश्चर्यकारक वेगाने वाहतात, जो कॅटेगरी 5 च्या चक्रीवादळाच्या वेगापेक्षा 130 पट जास्त आहे.

NASA नुसार, हे वारे नेपच्यूनवरील जेट स्ट्रीमपेक्षा अंदाजे 18 पट जास्त वेगवान आहेत, जे ताशी 1800 किलोमीटरपर्यंत पोहोचू शकतात, ज्यामुळे ते आपल्या सौरमंडळातील सर्वात वेगवान वारे ठरतात. WASP-127b च्या वातावरणातून जाणाऱ्या प्रकाशाचे विश्लेषण करून, संशोधकांनी त्याच्या ढगांची रचना निश्चित केली, ज्यामध्ये पाण्याच्या वाफेबरोबर कार्बन डायऑक्साइड वायू देखील मिसळलेला आढळला. जरी ही संयुगे पृथ्वीवरील जीवनाशी संबंधित असली, तरी ग्रहाची अत्यंत प्रतिकूल परिस्थिती त्याला राहण्यायोग्य बनवते. VLT द्वारे गोळा केलेल्या तापमान डेटानुसार, WASP-127b चे ध्रुवीय प्रदेश ग्रहाच्या इतर भागांपेक्षा थंड आहेत, त्याच्या दिवस आणि रात्रीच्या तापमानात फक्त थोडासा फरक आहे. सध्या, VLT सारख्या केवळ जमिनीवर आधारित दुर्बिणीच अशा दूरच्या ग्रहांवरील वाऱ्यांचा वेग मोजू शकतात.