लोकांमध्ये झोपेसंबंधी 'हे' समज आहेत पूर्णपणे चुकीचे, विज्ञानाने सिद्ध केल्या अनेक धक्कादायक गोष्टी
- Published by:Arjun Nalavade
Last Updated:
झोपेबाबत अनेक मिथक प्रचलित आहेत. कमी झोप शरीराला प्रशिक्षण देऊन पचवता येते किंवा अति झोप हानिकारक नाही असे समजले जाते, पण तज्ज्ञांच्या मते, या गोष्टी चुकीच्या आहेत. झोपेचा अभाव आणि अति झोप दोन्ही आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकतात. त्यामुळे झोपेबाबत अधिक माहिती घेणे आवश्यक आहे.
झोप मानवी आरोग्याचा एक अत्यंत महत्त्वाचा भाग आहे. आरोग्य तज्ज्ञ देखील अन्नाइतकेच ते शरीरासाठी महत्त्वाचे मानतात. त्याच वेळी, अनेक लोक झोपेबद्दल खूप संवेदनशील देखील असतात. निद्रानाश एक विकार म्हणून पाहिला जातो. लोक स्वतः झोप येण्यासाठी वेगवेगळे उपाय करतात आणि अगदी नशाही करतात. तरीही, जगातील सामान्य लोकांना झोपेबद्दलच्या सर्व गोष्टी व्यवस्थित माहीत नाहीत. आरोग्य तज्ज्ञांनी अशा काही खास गोष्टी ओळखल्या आहेत ज्याबद्दल सामान्य लोकांचे बरेच गैरसमज आहेत. ते समजून घेऊया...
झोपेबद्दल लोकांची स्वतःची मते आणि अनुभव असतात. तरीही, ते कधीकधी काही चुकीचे अंदाज लावतात. काहीवेळा त्यांना असेही वाटते की, ते जे विचार करत आहेत ते पूर्णपणे वैज्ञानिक आहे. न्यूयॉर्क टाइम्सच्या एका अहवालात, 11 झोपेच्या तज्ज्ञांनी अशा मिथकांबद्दल बोलले आहे, ज्या सामान्य लोकांना सत्य वाटतात. अनुभवावर आधारित एक समजूत आहे की, आपण कमी झोपेतही काम करू शकतो. लोक स्वतःला जागे ठेवण्यासाठी चहा किंवा कॉफी पिणे इत्यादी अनेक उपाय करतात. पण नॉर्थवेस्टर्न मेडिसिन लेक फॉरेस्ट हॉस्पिटलचे न्यूरोलॉजिस्ट डॉ. इयान काट्झनेल्सन म्हणतात की, जरी तुम्ही तुमची झोप कमी करू शकत असाल, तरीही तुम्ही कमी विश्रांतीचे नकारात्मक परिणाम टाळू शकत नाही. एकंदरीत, तुम्ही तुमच्या शरीराला कमी झोपण्याची गरज भासेल अशा कोणत्याही प्रकारे प्रशिक्षित करू शकत नाही.
advertisement
अति विश्रांतीचे तोटे
अनेक लोकांना वाटते की, जास्त झोपल्याने कोणतेही नुकसान होत नाही. ते मानतात की याद्वारे ते शरीराची अधिक विश्रांतीची मागणी पूर्ण करतात. पण तज्ज्ञांना असे वाटत नाही. ते म्हणतात की निकृष्ट दर्जाची आणि कमी झोप निश्चितच चांगली नाही, पण जास्त झोपणे देखील आरोग्य समस्यांशी संबंधित असू शकते.
समस्या असू शकते
2023 मध्ये केलेल्या एका अभ्यासात सुमारे 500000 सहभागींचा डेटा समाविष्ट होता, ज्यात असे आढळून आले की जे प्रौढ दिवसाचे नऊ तासांपेक्षा जास्त झोपतात, त्यांची श्वसन रोगामुळे मृत्यू होण्याची शक्यता 35 टक्क्यांनी जास्त असते. हे खरे आहे की जास्त झोपल्याने कोणत्या आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. पण तज्ज्ञांचा नक्कीच असा विश्वास आहे की, जर तुम्हाला असे वाटत असेल की तुम्हाला जास्त झोपण्याची गरज आहे, तर ते काही समस्येमुळे असू शकते.
advertisement
वीकेंडला भरपाई?
बहुतेक काम करणाऱ्या लोकांना वाटते की, ते वीकेंडमध्ये विश्रांती घेतील आणि पुढील आठवड्यात काम करण्यासाठी पुन्हा तंदुरुस्त होतील. पण अनेक लोक विश्रांती या शब्दाऐवजी झोप हा शब्द वापरतात. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे लोक तसा प्रयत्नही करतात.
नुकसान लवकर सुरू होते
नॉर्थवेल स्टेटन आयलंड युनिव्हर्सिटी हॉस्पिटलमधील स्लीप इन्स्टिट्यूटचे संचालक डॉ. थॉमस किल्केनी म्हणतात की, जर तुम्ही प्रत्येक वीकेंडला तासन्तास झोपत असाल, तर हे कदाचित एक लक्षण आहे की तुम्हाला आठवडाभर "पुरेशी" विश्रांती मिळत नाही. कसेही असले तरी, दररोज एक तास कमी झोपून, वीकेंडला पाच ते सहा तास जास्त झोपून तुम्ही त्याची भरपाई करू शकत नाही, हे शक्यच नाही. त्याआधीच कमी झोपेचा परिणाम शरीरावर सुरू झालेला असतो.
advertisement
आणि रात्री उठणे?
अनेक लोकांना वाटते की, रात्री उठणे हे आरोग्याच्या ऱ्हासाचे लक्षण आहे. पण हे आवश्यक नाही. अनेकदा लोकांना बाथरूमला जाण्याची गरज भासल्याने जाग येते आणि ही एक सामान्य गोष्ट आहे, चिंतेची बाब नाही. याशिवाय, सकाळी उठल्याबरोबर उत्साही वाटण्याची अपेक्षा करणेदेखील चुकीचे आहे. अनेकदा सकाळी झोपेच्या hangover (झोप पूर्ण न झाल्याने येणारा आळस) सोबत उठणे ही असामान्य गोष्ट नाही.
advertisement
घोरणे ही एक समस्या नाही
घोरणे ही एक समस्या मानली जाते. पण घोरणे नेहमीच हानिकारक नसते. घोरणे तेव्हा येते जेव्हा तुमच्या नाकाच्या मागच्या वरच्या श्वासमार्गात हवेचा प्रवाह बाधित होतो. श्वासमार्गातील ऊती फडफड करू लागतात आणि आवाज निर्माण करतात. घोरणे स्वतःच सामान्यतः एक निरुपद्रवी घटना मानली जात असली तरी, काही लोकांसाठी ते अधिक धोकादायक आहे.
advertisement
Location :
Mumbai,Maharashtra
First Published :
January 24, 2025 4:03 PM IST
मराठी बातम्या/General Knowledge/
लोकांमध्ये झोपेसंबंधी 'हे' समज आहेत पूर्णपणे चुकीचे, विज्ञानाने सिद्ध केल्या अनेक धक्कादायक गोष्टी
