भारताचे 'हे' ५ महाकाय किल्ले, जिथे आजही घुमतो इतिहासाचा आवाज! तुम्ही पाहिलेत का?

देशभरात असे अनेक किल्ले आहेत, पण काही किल्ले त्यांच्या अवाढव्य आकारामुळे आणि ऐतिहासिक महत्त्वामुळे जगाच्या नकाशावर आपली वेगळी ओळख निर्माण करतात. चला, आज आपण अशाच ५ महाकाय किल्ल्यांची सफर करूया, जे केवळ आकारानेच नव्हे, तर आपल्या इतिहासानेही आपल्याला थक्क करून सोडतात.

राजस्थानच्या निळ्याशार जोधपूर शहरावर नजर ठेवून, ४१० फूट उंच टेकडीवर अभिमानाने उभा आहे मेहरानगढ किल्ला! राव जोधा यांनी १४५९ मध्ये बांधलेला हा किल्ला तब्बल १२०० एकर परिसरात पसरलेला आहे. याची भव्यता इतकी आहे की, जणू काही या किल्ल्याच्या पोटात एक छोटे शहरच वसले आहे.

याची उत्कृष्ट वास्तुकला, भिंतींवर केलेले नाजूक कोरीव काम आणि महालांमधील काचेची कलाकुसर पाहणाऱ्याला अक्षरशः मंत्रमुग्ध करते. आतमध्ये प्रवेश करताच शीश महाल, फूल महाल आणि मोती महाल तुमचं स्वागत करतात. किल्ल्याच्या बुरुजांवरून संपूर्ण जोधपूर शहराचे विहंगम दृश्य दिसते. संध्याकाळच्या वेळी होणारा 'लाईट अँड साऊंड शो' तर तुम्हाला थेट राजस्थानाच्या गौरवशाली इतिहासात घेऊन जातो.

दिल्लीचा लाल किल्ला हे केवळ एक ऐतिहासिक स्मारक नाही, तर तो भारताच्या सार्वभौमत्वाचे प्रतीक आहे. १७ व्या शतकात मुघल स्थापत्यकलेचा उत्कृष्ट नमुना म्हणून बांधण्यात आलेला हा किल्ला २५४ एकर परिसरात पसरलेला आहे. दिवाण-ए-आम, दिवाण-ए-खास, मोती मशीद आणि नहर-ए-बहिश्त यांसारख्या इमारती मुघल साम्राज्याच्या वैभवाची आणि कलेची साक्ष देतात. याच किल्ल्यावरून भारताचे पंतप्रधान स्वातंत्र्यदिनी तिरंगा फडकवतात आणि तो क्षण प्रत्येक भारतीयासाठी अभिमानाचा असतो.

भारतातील तिसरा सर्वात मोठा किल्ला म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या ग्वाल्हेरच्या किल्ल्याच्या निर्मितीमागे एक रोचक कथा आहे. असे म्हटले जाते की, १० व्या शतकात राजा सूरज सेन यांनी याचे बांधकाम केले. 'ग्वालिपा' नावाच्या एका साधूने राजाचा कुष्ठरोग बरा केल्याने, त्यांच्या नावावरूनच या किल्ल्याला 'ग्वाल्हेर' हे नाव मिळाले. या भव्य किल्ल्याने अनेक राजवटी पाहिल्या; हूण, तोमर, मुघल आणि मराठ्यांपर्यंत अनेकांनी यावर राज्य केले. हा किल्ला जणू काही भारताच्या बदलत्या इतिहासाचा एक जिवंत साक्षीदार आहे.

हैदराबाद शहरात वसलेला गोवळकोंडा किल्ला हा भारतातील चौथा सर्वात मोठा किल्ला आहे. याची खरी जादू दडली आहे ती त्याच्या अद्वितीय रचनेत आणि ध्वनी प्रणालीत. हा किल्ला स्थापत्यकलेचा एक चमत्कार मानला जातो. किल्ल्याच्या मुख्य दरवाजावर उभे राहून वाजवलेली टाळी थेट किल्ल्याच्या सर्वोच्च भागापर्यंत स्पष्ट ऐकू येत असे. शत्रूच्या आगमनाची सूचना सैनिकांपर्यंत त्वरित पोहोचावी, यासाठी ही रचना केली गेली होती.

भारतातील पाचवा सर्वात मोठा किल्ला म्हणजे जैसलमेरचा किल्ला. ११५६ मध्ये राव जैसल यांनी बांधलेला हा किल्ला वाळवंटाच्या मधोमध एखाद्या मुकुटाप्रमाणे शोभून दिसतो. पिवळ्या वालुकाश्मात बांधलेला असल्यामुळे, जेव्हा सूर्यकिरणे यावर पडतात, तेव्हा हा किल्ला सोन्यासारखा चमकू लागतो. म्हणूनच याला प्रेमाने "सोनार का किल्ला" (सोन्याचा किल्ला) असेही म्हटले जाते. चार भव्य प्रवेशद्वार आणि एक मोठी तोफ आजही या किल्ल्याच्या शौर्याची गाथा सांगतात.