Dhangar Reservation : सरकारची डोकेदुखी वाढणार? मराठा आंदोलनानंतर आता 'हा' समाजही आरक्षणासाठी आक्रमक

मराठा समाजाला आरक्षण मिळावं या मागणीसाठी जालना येथे सुरू झालेल्या आंदोलनाचे पडसाद सध्या राज्यभर उमटले आहेत, त्यातच धनगर समाजानेही आरक्षण देण्याची मागणी केली आहे. या मागणीसाठी अहिल्यादेवी होळकर यांच्या जन्म गावी चौंडी येथे धनगर समाजाचे कार्यकर्ते उपोषणाला बसले आहे. येणाऱ्या विशेष अधिवेशनामध्ये अध्यादेश काढण्याची मागणी आंदोलनकर्त्यांनी केली आहे, जोपर्यंत अध्यादेश काढत नाही तोपर्यंत उपोषण सोडणार नाही, अशी भूमिका आंदोलन करताना घेतली आहे.

धनगर समाजाला आरक्षण मिळावे ही 70 वर्षांपूर्वीची जुनी मागणी आहे, भारताच्या राज्यघटनेत मागासवर्गाचे अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती आणि अन्य मागासवर्गीय असे तीन भाग करून त्यांना वेगवेगळ्या सवलती देवू केल्या. या तीन प्रकारांत कोणती जात-जमात कोणत्या वर्गात समाविष्ट आहे हे सांगणारी तीन परिशिष्टे घटनेत जोडली आहेत. यातील परिशिष्ट नंबर दोन (अनुसूचित जमातीची यादी) मध्ये 36 व्या क्रमांकावर ओरॉन आणि धनगड या जातींचा उल्लेख आहे. इंदिरा गांधी पंतप्रधान असताना धनगर आणि बंजारा यांना देशव्यापी आरक्षण मिळावे या मागणीने जोर धरला होता. यानंतर धनगर आणि बंजारा यांना अनुसूचित जमातीमध्ये सवलती मिळाव्यात यासाठी तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी 1967 मध्ये तसेच 1972 मध्ये संसदेमध्ये एक विधेयक आणले. मात्र, 1976 साली हे विधेयक लोकसभेत सादर झाले होते. परंतु, त्यावेळेस 42 आदिवासी खासदारांनी या विधायकाला विरोध केला होता, त्यामुळे त्या विधयकावर चर्चा झाली नाही.