Prati Alandi: तुम्हाला माहितीये का, सांगलीतलं हे ठिकाण "प्रति आळंदी" म्हणून ओळखलं जातं, काय आहे ख्याती?

नारायण स्वामी महाराजांच्या समाधी विषयी अधिक जाणून घेण्यासाठी 'लोकल 18'च्या प्रतिनिधींनी हिंगणगाव बुद्रुक येथील ग्रामस्थांशी संवाद साधला. यावेळी हिंगणगावचे ज्येष्ठ नागरिक ह.भ.प.जनार्दन कदम यांनी नारायण स्वामी महाराज यांच्याविषयी माहिती सांगितलेली आहे. सागंली जिल्ह्यातील "कडेगाव" तालुक्यातील हिंगणगाव ब्रुद्रुक हे नारायण स्वामी महाराजांच्या संजीवन समाधी मुळे ओळखले जाते.

नारायण स्वामींचा जन्म ब्राम्हण समाजातील गोपाळपंत क्षीरसागर यांचे घरी काशीबाईच्या पोटी झाला. गोपाळपंत आपला उदरनिर्वाह गावात फिरुन पचांग सांगून करत असे. नारायण स्वामी लहाणपणापासून शंकराची भक्ती करत होते. स्वामी रोज रात्री 12 वाजता उठुन "नांदणी" नदीमध्ये स्नान करून ते गिरजोबाची वाडीला पायी चालत जात असत. तेथील श्री गिरजाशंकराला पाणी घालुन पहाटे ते हिंगणगावला परत येत असत. असा त्यांचा नित्यक्रम होता.

गिरजोबाची वाडी हे हिंगणगाव पासून उत्तरेकडे राजाचे कुर्ले गावाजवळ सुमारे अकरा किलोमीटर दुर आहे. स्वामींच्या भक्तीला एक तप पुर्ण झाल्यावर गिरजाशंकर त्यांना प्रसन्न झाले. स्वामींना म्हणाले तुला जे मागायचे आहे, ते माग. ते मी द्यायला तयार आहे. स्वामी विचार करुन म्हणाले आपण माझ्याबरोबर माझ्या गावी हिंगणगांवी यावे म्हणजे आपले दररोज दर्शन होईल आणि आपली सेवा करण्याचे भाग्य मला मिळेल. गिरजाशंकरानी स्वामींना वचन दिले. पण एक अट दिली ती कबुल असेल तर मी तुझ्या गावी येतो.

अट अशी की 'तु पुढे चल मी तुझ्या मागे येतो. पण तु मागे वळुन पाहिलेस तर मी त्याच ठिकाणी गुप्त होईन.' ती अट स्वामींनी मान्य केली. स्वामी पुढे चालु लागले आणि श्री गिरजाशंकर त्यांच्या मागे चालु लागले. हिंगणगांवजवळील बेलबनापाशी आल्यावर स्वामींना शंका निर्माण झाली की श्री गिरजाशंकर आपले पाठीमागे आले की नाहीत? म्हणून स्वामींनी मागे वळुन पाहीले, त्याच बरोबर श्री गिरजाशंकर त्या ठिकाणी बेलबनात गुप्त झाले. त्या ठिकाणाला बेलबन म्हणतात. आज त्या ठिकाणी श्री शंकराची पिंड असलेले देऊळ पहावयास मिळते.

नारायण स्वामींनी संजीवन समाधी घेतल्यानंतर सहा महिन्यांनी गावातील ब्राह्मण समाजातील काही लोकांनी स्वामी खरोखरच आत आहेत का? हे पाहण्यासाठी स्वामी ज्या ठिकाणी ध्यानस्थ बसले होते, तेथील वरची शिळा हलवून पाहण्याचा प्रयत्न केला. ब्राह्मण समाजाने अविश्वासाने केलेले हे कृत्य नारायण स्वामींना आवडले नाही. तेव्हा त्यांनी "एक काठ येरळेचा अन् दोन काठ नांदणीचे या भागात ब्राह्मणांचा वंश वाढणार नाही!" असा शाप दिला होता. या शापाची प्रचिती आजही हिंगणगाव बुद्रुक येथील ग्रामस्थांना येत असून या गावामध्ये ब्राह्मण समाज उरला नाही. तसेच वतनावर आलेल्या ब्राह्मणांची देखील या गावात वंशवृद्धी होत नसल्याचे गावकरी सांगतात. तसेच गावामध्ये ब्राह्मण नसल्याने अनेक धार्मिक विधींसाठी परगावचा ब्राह्मण बोलावला जातो. गावातील मंदिरांमध्ये पुजेसाठी गुरव समाज नेमला आहे.