देशात एकूण किती टोल प्लाझा? यांची सर्वांची कमाई पाहून व्हाल हैराण

मुंबई : भारतातील रस्त्यांचे जाळे जितक्या वेगाने विस्तारत आहे तितकेच टोल प्लाझापासून मिळणारे उत्पन्नही गगनाला भिडत आहे. जेव्हा तुम्ही कोणत्याही राष्ट्रीय महामार्ग किंवा द्रुतगती महामार्गावरून प्रवास करता तेव्हा वाहनचालकांना टोल कर भरावा लागतो जो रस्त्यांच्या बांधकाम, देखभाल आणि पायाभूत सुविधांच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावतो. पण तुम्हाला माहिती आहे का देशात किती टोल प्लाझ आहेत आणि त्यापासून दररोज किती उत्पन्न मिळते? तर आम्ही तुम्हाला या प्रश्नाचे उत्तर सांगत आहोत. ते ऐकून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल.

भारतात किती टोल प्लाझा आहेत : रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाच्या मते, जून 2025 पर्यंत देशात एकूण 1,087 टोल प्लाझा कार्यरत आहेत. हे टोल प्लाझा भारताच्या 1.5 लाख किलोमीटर लांबीच्या राष्ट्रीय महामार्ग नेटवर्कचा भाग आहेत. ज्यापैकी सुमारे 45,000 किलोमीटरवर टोल वसूल केला जातो.

गेल्या काही वर्षांत टोल प्लाझाची संख्या झपाट्याने वाढली आहे. सध्या देशात असलेल्या टोल प्लाझांपैकी 457 टोल प्लाझांची निर्मिती गेल्या पाच वर्षांत झाली आहे. ही वाढ रस्ते पायाभूत सुविधांच्या विस्तारामुळे आणि फास्टॅगसारख्या तंत्रज्ञानाच्या व्यापक वापरामुळे झाली आहे.

टोल प्लाझापासून वार्षिक उत्पन्न किती आहे : लोकसभेत सादर केलेल्या आकडेवारीनुसार, हे 1,087 टोल प्लाझ दररोज सरासरी 168.24 कोटी रुपये कमवत आहेत. म्हणजेच, वार्षिक आधारावर, ही रक्कम सुमारे 61,408.15 कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचते. हे आकडे भारताच्या रस्ते जाळ्याची आर्थिक ताकद दर्शवतात. विशेष म्हणजे फास्टॅगच्या अंमलबजावणीमुळे टोल चोरी कमी झाली आहे. ज्यामुळे 2019-20 मध्ये 27,504 कोटी रुपयांच्या तुलनेत 2023-24 मध्ये टोल वसुली दुप्पट होऊन 55,882 कोटी रुपये झाली आहे. गेल्या पाच वर्षांत एकूण टोल वसुली 1.93 लाख कोटी रुपये झाली आहे.

कोणते टोल प्लाझा सर्वात जास्त फायदेशीर आहेत? : गुजरातमधील वडोदरा-भरूच विभागात स्थित भरथाना टोल प्लाझा हा देशातील सर्वाधिक कमाई करणारा टोल प्लाझा आहे. सरकारी आकडेवारीनुसार, 2023-24 मध्येच त्याने 472.65 कोटी रुपये कमावले. त्यानंतर राजस्थानचा शाहजहांपूर टोल प्लाझा आणि पश्चिम बंगालचा जलाधुलागोरी टोल प्लाझा येतो. उत्तर प्रदेशचा बडजोर चौथ्या स्थानावर आहे आणि हरियाणाचा घरौंडा टोल प्लाझा पाचव्या स्थानावर आहे.