तुमच्या फोनमध्ये बनावट DigiLocker अ‍ॅप तर नाही? लगेच करा चेक, अन्यथा रिकामं होईल अकाउंट

डिजीलॉकर हे एक सरकारी अ‍ॅप असल्याने, लोक त्यावर डोळे झाकून विश्वास ठेवतात. मात्र, सायबर गुन्हेगार आता या विश्वासाचा गैरफायदा घेत आहेत. म्हणून, प्ले स्टोअरवरून डिजीलॉकर डाउनलोड करताना तुम्हाला सावधगिरी बाळगण्याची आवश्यकता आहे. डिजीलॉकरसारखे दिसणारे बनावट अ‍ॅप्स आता गुगल प्ले स्टोअरवर उपलब्ध आहेत आणि ते अगदी खऱ्या अ‍ॅपसारखे दिसतात.

यूझर अनेकदा दोघांमध्ये फरक ओळखण्यात अपयशी ठरतात आणि त्यांच्या फोनवर बनावट अ‍ॅप्स डाउनलोड करतात. सायबर गुन्हेगार या बनावट अ‍ॅप्सद्वारे लोकांची ओळख, बँकिंग डिटेल्स आणि महत्त्वाचे कागदपत्रे सहजपणे चोरतात. तुम्ही सावधगिरी बाळगली नाही तर तुमचे गंभीर नुकसान होऊ शकते. अलीकडेच, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती टेक्नॉलॉजी मंत्रालयाने (MeitY) या धोक्याबाबत इशारा जारी केला आहे. डिजीलॉकर म्हणजे काय आणि खरे आणि खोटे अ‍ॅप्स कसे ओळखायचे ते येथे आहे.

DigiLocker म्हणजे काय आणि ते का महत्त्वाचे आहे? : डिजीलॉकर हे एक सरकारी डिजिटल प्लॅटफॉर्म आहे जिथे तुम्ही तुमच्या महत्त्वाच्या डॉक्यूमेंट्सच्या सॉफ्ट कॉपी साठवू शकता. आधार कार्ड, पॅन कार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स, वाहन कागदपत्रे आणि शिक्षण प्रमाणपत्रे यांसारखी कागदपत्रे त्यावर सेव्ह करता येतात.

सोप्या भाषेत सांगायचे तर, डिजीलॉकर हे एक डिजिटल तिजोरी आहे जी तुमचे कागदपत्रे सुरक्षित ठेवते. डिजीलॉकरमध्ये साठवलेले कागदपत्रे हार्ड कॉपी नसली तरीही ती वैध मानली जातात. म्हणूनच त्याचा वापर झपाट्याने वाढत आहे. डिजीलॉकर प्लॅटफॉर्म हे MeitY आणि राष्ट्रीय ई-गव्हर्नन्स विभाग (NeGD) द्वारे विकसित आणि चालवले जाते. कागदविरहित प्रशासनाला प्रोत्साहन देणे आणि कागदपत्रांची बनावटगिरी रोखणे हा त्याचा उद्देश आहे.

सायबर गुन्हेगार हुशारीने बनावट अ‍ॅप्स डिझाइन करतात जे सामान्य यूझर्सची सहज दिशाभूल करतात. यामागे काही प्रमुख कारणे आहेत: बनावट अ‍ॅप्समध्ये अनेकदा डिजीलॉकरसारखेच नावे आणि लोगो असतात, ज्यामुळे सरकारी अ‍ॅपचा भ्रम निर्माण होतो. लोक असे गृहीत धरतात की प्ले स्टोअरवरील प्रत्येक अ‍ॅप सुरक्षित आहे, परंतु ते खरे नाही. घाईघाईत, लोक अ‍ॅपचे वर्णन न वाचता अ‍ॅप्स इन्स्टॉल करतात. बहुतेक यूझर्स डेव्हलपरचे नाव किंवा अ‍ॅप परमिशन तपासत नाहीत आणि फक्त लॉग इन करतात.

खरे आणि बनावट डिजिलॉकर अ‍ॅपमध्ये फरक कसा करायचा? : तुम्ही डिजिलॉकर डाउनलोड करणार असाल तर काही गोष्टी लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे. गुगल प्ले स्टोअर किंवा अ‍ॅपल अ‍ॅप स्टोअरवरील अ‍ॅपच्या माहिती विभागात जा. डेव्हलपरचे नाव नक्की तपासा. योग्य नाव राष्ट्रीय ई-शासन विभाग किंवा भारत सरकार असावे. जर तुम्हाला एखाद्या थर्ड-पार्टीचे किंवा अज्ञात डेव्हलपरचे नाव दिसले तर ते अ‍ॅप बनावट असण्याची शक्यता आहे.

नकली अ‍ॅप्समध्ये अनेकदा स्पेलिंग चुका, विचित्र शब्दावली, खराब ग्राफिक्स किंवा अस्पष्ट लोगो असतात. अशा अ‍ॅप्सपासून ताबडतोब दूर रहा.तुम्ही MeitY किंवा DigiLocker च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन अ‍ॅप डाउनलोड करू शकता. तेथे तुम्हाला Google Play Store आणि Apple App Store साठी QR कोड देखील मिळेल, ज्यामुळे चुकीचे अ‍ॅप डाउनलोड होण्याचा धोका कमी होतो.

तुम्हाला तुमच्या फोनवर बनावट DigiLocker अ‍ॅप इन्स्टॉल झाल्याचा संशय आला तर विलंब न करता हे पाऊल उचला. तुमच्या फोनमधून अ‍ॅप ताबडतोब डिलीट करा.अ‍ॅपने कॅमेरा, मेसेज, मायक्रोफोन किंवा स्टोरेज सारख्या कोणत्याही संवेदनशील परमिशन मिळवल्या आहेत का ते तपासा. DigiLocker, आधारशी जोडलेल्या सेवा, बँकिंग अ‍ॅप्स, UPI आणि ईमेलसाठी पासवर्ड लगेच बदला. अँटी-मालवेअरने तुमच्या फोनचे संपूर्ण स्कॅन करा.

बँक स्टेटमेंट, UPI व्यवहार आणि ईमेल लॉगिनचे निरीक्षण करा. कोणत्याही संशयास्पद हालचालीची तक्रार www.cybercrime.gov.in किंवा हेल्पलाइन क्रमांक 1930 वर करा.